Sommige (nacht)vlinders hebben een wel heel opvallende naam. Deze is apart, vreemd, gek of bijzonder. De Vlinderstichting doorzocht de archieven op zoek naar sporen waarom dit insect toch zo’n aparte naam heeft gekregen.
Hermelijnvlinder
Berkenhermelijnvlinder – Furcula bicuspis, foto: Paul van Wonderen, 6 juni 2016
De hermelijnvlinder is niet de enige vlinder die een ander dier in de naam draagt. Andere voorbeelden zijn de kolibrievlinder, eekhoorn, veelvraat, rietvink en witte tijger, en dan is nog lang niet alles voorbij gekomen. Je zou denken dat de hermelijnvlinder dus vernoemd is naar het kleine zoogdiertje…
Lees verderNonvlinder
Schijn-nonvlinder – Panthea coenobita, foto: Marian Schut, Apeldoorn, 2 juli 2011
De prachtige nonvlinder zou, als het aan de entomoloog Jan-Christiaan Sepp gelegen had, nu een andere naam hebben. Hij wilde deze nachtvlinder dopen als ‘de eenzame’ of ‘kluizenaar’. Alhoewel de naam kluizenaar later nog een enkele keer werd gebruikt, had de bekende Zweedse zoöloog Carl Linnaeus meer invloed op de naamgeving.
Lees verderKameeltje
Mannetje van Kameeltje, foto: Gert Gelmers, Lhee, 25 april 2009
De naam ‘kameeltje’ gaat al lang rond in de Nederlandse entomologische wereld. Sepp gebruikte de naam al in 1762. Hij beschrijft dat er verschillende rupsen zijn die een vreemd uiterlijk hebben, daar hoort het kameeltje volgens de invloedrijke entomoloog zeker bij.
Lees verderWapendrager
Wapendrager, foto: Leo Deknatel
Waar de naam ‘berkentakje’ logischer was geweest, heeft deze nachtvlinder de trotse naam ‘wapendrager’ gekregen. Waarschijnlijk de eerste keer dat deze naam werd gebruikt is door een van Nederlands eerste entomologen, Johannes Goedaert. In zijn werk Metamorphosis naturalis uit 1660 legt hij uit waarom deze trotste vlinder zo’n mooie naam heeft gekregen…
Lees verderHarlekijnvlinder
Harlekijnvlinder/bonte bessenvlinder, foto: Rik Wever, Onstwedde, 26 juni 2023
Veel mensen zullen deze nachtvlinder kennen als de ‘bonte bessenvlinder’. Echter was de naam ‘harlekijnvlinder’ tot in de twintigste eeuw gangbaar naast de huidige naam. En er was ook nog een andere naam in de strijd: ‘tijgervlinder’. Deze werd echter door Sepp afgeschreven. De reden die hij hiervoor gaf was dat er al een tijgervlinder bestond…
Lees verderWachtervlinder
Wachtervlinder
De wachtervlinder had, als de geschiedenis anders had gelopen, ook de naam ‘kanibaal’ kunnen krijgen. De rups van de wachtervlinder is namelijk zeer ‘moordzuchtig’. Maar ondanks deze ongewone gewoonte, heeft de naam niets te maken met de rups…
Lees verderHyena
Hyena , foto: Willem Domhof, Winterwijk
Vlinders zijn de meest onschuldige dieren die er zijn. Ze vliegen van bloem naar bloem, zonder ook maar iemand lastig te vallen. Rupsen zijn iets minder geliefd, maar ook deze schepsels doen geen vlieg kwaad, toch? Hoe kan het dan dat er een vlinder is met de bloeddorstige naam ‘hyena’?
Lees verderKrakeling
Krakeling, foto: Jurrien van Deijk, Hatertse vennen, 5 oktober 2016
In Nederland zijn er meer dan 900 nachtvlinders. Om voor elke vlinder dan een goede naam te bedenken is natuurlijk lastig. Niet alleen in Nederland had men moeite met de naamgeving voor dit zeldzame uiltje. Ook de Duitsers en de Engelsen moesten hun fantasie aanspreken…
Lees verderArgusvlinder
Argusvlinder (Lasiommata megera), foto: Jurrien van Deijk, Hatertse vennen, 5 oktober 2016
Al eeuwen geleden werd de keuze gemaakt voor ‘Argus’. Wat het meest opvalt zijn de vele ogen die de oranje-bruine vlinder draagt. In het buitenland kent men ook argus-vlinders. Echter is dit niet dezelfde als in Nederland. Het icarusblauwtje en groentje krijgen in het Frans de naam ‘argus blue’ en ‘argus vert’…
Lees verderNijmeegse kapel
Grote ijsvogelvlinder, foto: Ab Baas, 1998
De Nijmeegse kapel; menig vlinderaar weet niet welke vlinder hiermee wordt bedoeld. De gangbare naam van deze uiterst zeldzame vlinder is de grote ijsvogelvlinder. In oude vlinderboekjes wordt echter vaak de oude naam Nijmeegs(ch)e kapel gebruikt. Maar waar komt deze naam vandaan?
Lees verderRood weeskind
Rood weeskind – Catocala nupta, foto: Marian Schut, Apeldoorn, 25 september 2010
Alleen de naam is al prachtig en roept vragen op. De vlinder zelf, een nachtvlinder die je ook best regelmatig overdag te zien krijgt is prachtig. Als hij in rust zit heeft hij een perfecte schutkleur en valt hij helemaal weg tegen de stam van een boom. Als hij schrikt, of nog niet helemaal rustig is laat hij de prachtige achtervleugels zien, donkerrood met zwarte banen…
Lees verder