In Nederland leven meer dan 2400 soorten vlinders. Een groot deel daarvan zijn macro-nachtvlinders (ongeveer 865 soorten) of micro-nachtvlinders (heel kleine vlindertjes, ruim 1480 soorten). Er leven nu nog ongeveer 53 soorten dagvlinders in ons land.
Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders vliegen overdag en nachtvlinders ’s nachts. Maar dat is niet helemaal waar, want er zijn ook nachtvlinders die overdag vliegen: de dagactieve nachtvlinders. Nachtvlinders zijn vaak minder opvallend gekleurd, maar er bestaan ook hele felgekleurde nachtvlinders.
Om echt zeker te weten of je een dagvlinder of een nachtvlinder hebt gezien, kan je kijken naar de voelsprieten (antennen) of de stand van de vleugels.
Voelsprieten
De voelsprieten van een vlinder, ook wel antennen genoemd, zijn een goed kenmerk om te weten of je te maken hebt met een dagvlinder of met een nachtvlinder.
Zit er een soort ‘knopje’ op het eind van de antenne? Dan is het een dagvlinder.
Zijn de antennen draadvormig of geveerd? Dan is het een nachtvlinder.
***
De voelsprieten van de kolibrievlinder zijn draadvormig en hebben geen knopje: dit is een nachtvlinder
Kolibrievlinder, foto: Henk Bosma
De voelsprieten van het koolwitje hebben een knopje op het eind: dit is een dagvlinder.
Koolwitje, foto: Henk Bosma, 20 augustus 2005
Stand van de vleugels
Een ander verschil waar je op kunt letten is de stand van de vleugels. Wanneer dagvlinders rusten houden ze hun vleugels meestal dichtgeklapt, boven hun lichaam. Nachtvlinders doen dat anders: zij leggen hun vleugels juist plat. Maar dit kenmerk werkt niet altijd: als dagvlinders lekker zitten te zonnen, leggen ze hun vleugels ook plat.
De hagedoornvlinder houdt zijn vleugels in rust plat boven zijn lichaam: dit is een nachtvlinder.
Hagedoornvlinder- Opisthograptis luteolata, foto: Marian Schut, Wegener, 9 augustus 2014
Het icarusblauwtje houdt zijn vleugel in rust dichtgeklapt, haaks op zijn lichaam. Dit is een dagvlinder.
Icarusblauwtje, foto: Fokko Erhart, Gelderse Poort, 31 juli 2015
Dagactieve nachtvlinders
De meeste nachtvlinders vliegen alleen ’s nachts, maar er zijn ongeveer 100 soorten nachtvlinders die ook overdag actief zijn. Dat noemen we dagactieve nachtvlinders. Net als dagvlinders vliegen ze rond als het zonnig is en drinken nectar uit bloemen. Ze worden dan vaak verward met dagvlinders.
De Sint-Jacobsvlinder is een dagactieve nachtvlinder. Door zijn zwart-rode kleur valt hij erg op.
Sint-jacobsvlinder – Tyria jacobaeae, foto: Marian Schut, Hoge Veluwe, 2 juni 2009
De gamma-uil is een echte druktemaker: je kunt hem in de zomer vaak door de tuin zien vliegen. Deze dagactieve nachtvlinder hoort bij de trekvlinders: in het najaar vliegt hij naar Zuid-Europa.
Gamma-uil, foto: Martien van den Heuvel
Help de vlinders
De Vlinderstichting ontvangt geen structurele subsidie. Donateurs, giften en vrijwilligers maken ons werk mogelijk. Draagt u vlinders een warm hart toe? Steun dan het werk van De Vlinderstichting. Eenmalig of structureel: alle beetjes helpen.
