Verwarring van rupsen met bladwesplarven
Het komt nogal eens voor dat rupsen verward worden met larven van andere insecten. Met name bladwespen lijken sterk op rupsen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste verschillen tussen beide groepen.
Onafgebroken rij buikpoten
Om rupsen te onderscheiden van bladwesplarven, is het allereerst nodig om te letten op het aantal echte poten (de borstpoten) en het aantal schijnpoten (de buikpoten + de naschuivers) van het insect. Het onderscheid tussen echte poten en schijnpoten ziet u in bovenstaande schematische tekening van een rups.
Rupsen hebben drie paar borstpoten, daarna minimaal twee segmenten (de eerste achterlijfsegmenten) zonder poten, daarna maximaal vier paar buikpoten, vervolgens weer een aantal segmenten zonder poten en aan het eind een paar naschuivers.
Het belangrijkste verschil is dat bladwesplarven na de drie paar borstpoten slechts één achterlijfsegment zonder potenpaar hebben en daarna een onafgebroken rij buikpoten, zie de foto links. Bladwesplarven hebben geen naschuivers en het uiteinde van hun achterlijf is vaak naar beneden gekromd.
Geribbeld lijf, geen afzonderlijke segmenten zichtbaar
Vooral op een foto is het kenmerk van de buikpoten niet altijd even goed te zien, maar gelukkig zijn er meer verschillen. Bladwesplarven hebben bijna altijd een wat geribbeld lijf en de afzonderlijke segmenten zijn bijna niet zichtbaar.
Ronde, zwarte kop
Naast de buikpoten en het geribbelde lijf is er nog een derde kenmerk waarop gelet kan worden: de kop van de bladwesplarve is meestal zwart en rond en steekt buiten het lichaam uit.
Maar let op! Ook sommige rupsen hebben een zwarte uitstekende kop.
Hemichroa crocea bladwesplarven. Foto Judith Bouma
Nematus spec. bladwesplarven. Foto Judtih Boum
Trichiocampus grandis bladwesplarven. Foto Judith Bouma
Tenthredo marginella bladwesplarven. Foto: T. Lelieveld
Larven van kevers
Voorbeelden van keverlarven die verward kunnen worden met rupsen, zijn de larven van kniptorren, meikever en lieveheersbeestjes. Het grote verschil met rupsen is dat keverlarven geen poten aan hun achterlijf hebben, maar alleen drie paar poten aan het borststuk.
Ritnaalden
Ritnaalden zijn de larven van de kniptorren (Elateridae). Ze worden ongeveer 25 mm lang. Ritnaalden leven vijf jaar in de bodem en voeden zich met wortels van levende planten; jonge larven eten ook dood plantenmateriaal.
Meikever
De larve van de meikever (Melolontha melolontha) wordt ongeveer 50 mm lang. Meikeverlarven eten wortels van levende planten, vooral van grassen.
Lieveheersbeestjes
Lieveheersbeestjes (Coccinellidae) en hun larven zijn vaak te vinden op planten met bladluizen, omdat die het belangrijkste voedsel van lieveheersbeestjes zijn. De larven worden meestal langer dan de volwassen dieren en lijken enigszins op rupsen.
Ritnaald. Foto Wikipedia
Larve meikever. Foto: Wikipedia
Lieveheersbeestje-larve. Foto Wikipedia
Larven van vliegen en muggen
Ook vliegen- en muggenlarven (Diptera) kunnen verward worden met rupsen. Het grote verschil is echter dat vliegen- en muggenlarven helemaal geen poten hebben.
Emelt. Foto Wikipedia
Larve vleesvlieg. Foto www.zaplog.nl
Larve zweefvlieg. Foto Wikipedia
Langpootmuggen
Larven van langpootmuggen (Tipulidae) worden emelten genoemd, ze worden ongeveer 25 mm lang. Emelten voeden zich met de wortels van planten en kunnen soms schadelijk zijn in tuinen.
Kamer- en vleesvliegen
Larven van kamervliegen (Muscidae) en vleesvliegen (Calliphoridae) zijn meestal te vinden in dood vlees en helpen bij de afbraak hiervan.
Zweefvliegen
De larven van zweefvliegen (Syrphidae) kunnen nogal eens verward worden met rupsen. Vooral de larven van zweefvliegsoorten die bladluizen eten lijken op de rupsen van blauwtjes (Lycaenidae).
Rupsen die op maden lijken
Behalve dat er larven van andere insecten zijn die op rupsen lijken, zijn er ook rupsen die niet altijd als zodanig herkend worden, maar soms met larven van andere insecten worden verward. Met name rupsen van de familie van de wortelboorders (Hepialidae) en de wespvlinders (Sesiidae) worden vanwege hun madeachtige uiterlijk vaak niet als rups herkend. Hetzelfde kan ook gebeuren bij de rupsen van diverse uilen (Noctuidea), waarvan de rupsen in stengels of wortels leven, de zogenoemde boorders.
Andere afwijkende rupsen zijn de schijnbaar pootloze slakrupsen (Limacodidae), die zoals de naam al zegt op slakken lijken.
Slakrups. Foto: Ab Baas