Waar verblijven vlinders in de winter?
Als het in september en oktober weer kouder wordt, gaan de vlinders in winterrust. De meeste vlinders in Nederland brengen de winter door als eitje, rups of pop. Een paar soorten brengen de winter door als vlinder, zoals de kleine vos, grote vos, dagpauwoog, gehakkelde aurelia en citroenvlinder. Tegenwoordig blijft, vanwege klimaatverandering, ook de atalanta wat vaker in de winter in ons land. In de vroege voorjaarszon zijn dit de eerste vlinders die zich laten zien.
Winterklaar maken? Liever niet!
Al die eitjes, rupsen en poppen overwinteren ook in uw tuin. Rupsen verstoppen zich in afgestorven planten, ergens in het gras, tussen de beplanting of onder afgevallen blad. Laat uitgebloeide planten dus vooral met rust en maai niet voor de winter. Toch opruimen? Wacht dan tot het voorjaar.
Vlindervriendelijke tuin
Overwinteren als vlinder
Soorten die in Nederland als vlinder overwinteren zijn de citroenvlinder, dagpauwoog, gehakkelde aurelia en kleine en grote vos. Sommige vlinders kruipen weg in een beschut hoekje in een schuur of in een holle boom. De citroenvlinder is een taaie: die gaat gewoon ergens aan een blad of een takje hangen en kan zelfs overleven als de temperatuur flink onder nul komt. De vlinders houden een soort winterslaap en komen in de lente weer tevoorschijn.
Een vlinder in je huis
Soms gebeurt het dat je in het najaar in huis een vlinder tegenkomt die wil overwinteren. Als de vlinder binnen blijft, dan blijft hij actief door de warmte en verbruikt hij veel te veel energie. Je kunt de vlinder het beste voorzichtig vangen in een glas en vrijlaten op een beschutte plek, zoals in een schuurtje of onder een afdakje. Hij zoekt dan vanzelf het beste plekje op en waarschijnlijk vind je hem de volgende dag niet meer terug. Op de foto twee dagpauwogen in winterrust.
Eitjes in de winter
Het zwartsprietdikkopje overwintert als eitje. Het vrouwtje legt de eitjes in juli en augustus in de stengels van grassen. Deze eitjes komen niet uit, maar blijven de hele winter tussen het gras zitten. Pas als het voorjaar wordt kruipen de rupsen naar buiten. Deze vlinder kan zich dus alleen succesvol voortplanten als niet al het gras voor de winter wordt weggemaaid.
Rupsen in de winter
Als rups overwinteren onder andere het oranje zandoogje en het koevinkje. De rupsen zitten doodstil en kunnen goed tegen kou en vorst. Zodra het voorjaar begint worden ze weer actief en eten verder van verse grassen, totdat ze gaan verpoppen.
Poppen in de winter
De koolwitjes bijvoorbeeld, overwinteren als pop. Poppen kunnen zich niet bewegen en zijn daarom goed verstopt. Ze hangen ergens tussen de planten, of liggen gewoon op de grond.
Overwinteren in het buitenland
Voor sommige vlinders is de winter in Nederland te koud. Als ze hier zouden blijven, zouden ze doodgaan. Deze vlinders komen in het voorjaar naar Nederland en planten zich hier voort. De vlinders van de volgende generatie vliegen in het najaar naar het zuiden (Zuid-Europa of Noord-Afrika), waar het in de winter warmer is dan in Nederland. De atalanta en de distelvlinder zijn voorbeelden van soorten die dit doen en worden daarom trekvlinders genoemd. Doordat de winters in Nederland tegenwoordig minder koud zijn, door klimaatverandering, zien we toch atalanta’s regelmatig hier overwinteren. Deze vlinders hebben alleen geen winterslaap en kunnen strenge vorst dus niet overleven.
Help mee
Zelf aan de slag voor vlinders? Er zijn heel veel manieren om te helpen. Ga in je tuin aan de slag of kom in actie!
Ja, ik help de vlinders
Vlinderkastje
Vlindersoorten die als vlinder overwinteren zoeken beschutte plekjes op. Vaak verschuilen ze zich op rommelzolders, in schuurtjes of tussen de bladeren. U kunt de vlinders dus een handje helpen met een vlinderkast.
