Speerwaterjuffer

Herkenning

Kenmerken

Lengte: 31-33 mm. Mannetje: borststuk en achterlijf blauw met zwarte tekening. Onderkant van de ogen groen. Soms ook groen op onderzijde borststuk. Zwarte tekening op segment 2 met speerpunt- of schoppenvormig zwart figuurtje (verbonden met achterrand segment) en twee losse zijstreepjes. Dit kan echter gereduceerd zijn; met name de zijstreepjes en het verbindingsstreepje met de achterrand ontbreken vaak. Segment drie eveneens met toegespitste zwarte figuur. Segmenten 3 tot en met 6 voor minimaal een derde donker gekleurd. Segment 7 (vrijwel) geheel donker, 8 en 9 grotendeels blauw. Vrouwtje: lichte delen grasgroen. Rug van achterlijf donker, maar de donkere baan wordt naar de basis toe smaller. Aan de zijkanten van segment 3 en 4 is daardoor relatief veel groen zichtbaar (bovenaanzicht). Vrouwtje: achterrand halsschild bestaat uit twee rechte lijnen die in het midden in een punt samenkomen (ondiepe “V”).

Gelijkende soorten

Gelijkende soorten: Overige blauwe juffers, met name azuurwaterjuffer, maanwaterjuffer en watersnuffel. Azuurwaterjuffer en watersnuffel komt vaak in grotere dichtheden samen met speerwaterjuffer voor. Meer over gelijkende soorten: Mannetjes speerwaterjuffer zijn met enige ervaring al in vlucht te herkennen door de vrij bleke kleur blauw, de vrij grote hoeveelheid zwart op het achterlijf en de groene onderkant van ogen en (meestal) borststuk. De azuurwaterjuffer heeft op het midden van het achterlijf slechts drie korte zwarte blokjes die ongeveer even lang zijn en maakt daardoor een blauwere indruk. Bovendien ontbreekt de kenmerkende groenige kleur op ogen en borststuk. Mannetjes maanwaterjuffer zijn juist donkerder en groener dan de speerwaterjuffer: de middelste achterlijfssegmenten zijn grotendeels zwart en de groene kleur is vaak ook langs de onderkant van het achterlijf aanwezig. Mannetjes watersnuffel zijn dieper blauw gekleurd, hebben minder zwart op het achterlijf en geen groene onderkant van ogen en borststuk. Het zwarte figuurtje op achterlijfssegment 2 is bij alle soorten verschillend, maar wel sterk variabel. Vrouwtjes speerwaterjuffer lijken zeer sterk op vrouwtjes azuurwaterjuffer. Bij vrouwtjes azuurwaterjuffer zijn tenminste de segmentranden van de achterste segmenten blauw, terwijl de grondkleur van het achterlijf van vrouwtjes speerwaterjuffer uniform groen is. Verder is de smaller wordende zwarte baan over de achterlijfsrug van vrouwtjes speerwaterjuffer een goed onderscheidend kenmerk. In geval van twijfel moet gekeken worden naar de vorm van de achterrand van het halsschild.

Uiterlijk van de larve

Lengte: 20 - 23 mm. waarvan de achterlijfaanhangsels, procten, 6 - 7 mm. Een vrij kleine larve met een relatief lang en slanke vangmasker, prementum.De procten hebben een afgeronde uiteinde en geen bandering. De randen van het achterste (distale) deel van de procten zijn verdikt. De beadering van het achterste en voorste deel van de procten zijn gelijk.

Verwarring met andere larven

Donkere waterjuffer en de maanwaterjuffer, deze drie soorten hebben aan het achterste deel van de procten een verdikte rand. De donkere waterjuffer heeft echter een ongelijke beadering in het het voorste en achterste deel van de procten en een kort (en breed) prementum. Het verschil met de maanwaterjuffer is moeilijk waar te nemen het heeft een breder prementum.

Verspreiding

Vliegtijd en gedrag

Begin mei tot eind juli. Hoofdvliegtijd kort, in tweede helft van mei en begin juni. Imago’s vliegen aan de waterkant tussen de verlandingsvegetatie (vaak in zeggenveldjes), maar ook op enige afstand van het water op zonnige plekken in het bos. Overnachten gebeurt eveneens in halfopen bos. Eitjes worden afgezet op drijvende of in het water staande planten.

Mobiliteit

Vertoond geen neiging tot zwerven.

In Nederland

Ja

Regionaal

In het zuidoosten van Noord-Brabant, Twente en de Achterhoek.

Europa

Noordoostelijke soort. Algemeen in Scandinavië. Verder in Duitsland, Polen, Baltische Staten, Wit-Rusland, Rusland, Oekraïne. Verder naar het zuiden voornamelijk in berggebieden (Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland, Balkan). Uitlopers van verspreidingsgebied in Benelux. In Groot-Brittannië alleen in Schotland, niet in Ierland.

Mondiaal

Noordelijk Azië en Noordoost-Europa.