2018 was een erg goed jaar voor de kolibrievlinder. Er werden duizenden exemplaren gezien, terwijl het er normaal maar een paar honderd zijn. De kolibrievlinder trekt normaal gesproken in het najaar weg naar het zuiden, maar er zijn nu ook in december nog meldingen in Nederland. Hoe kan dat?
De kolibrievlinder was tot 2003 een schaarse trekvlinder. In het topjaar 1947 werden meer dan 2000 waarnemingen opgestuurd (ja, dat ging nog gewoon per post), maar in de meeste jaren waren dat er hoogstens enkele tientallen. Als we de gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna bekijken zien we dat daarin ook jaarlijks niet meer dan enkele tientallen werden gemeld.
2018: topjaar voor de kolibrievlinder
Keerpunt was het hele warme en droge jaar 2003, toen veel kolibrievlinders ons land bezochten. Vanaf dat jaar zien we dat er jaarlijks duidelijk meer kolibrievlinders aanwezig zijn. De aantallen fluctueren van zo’n 400 waarnemingen in slechte jaren, tot 6500 in topjaren zoals 2015. In 2018 werden er bijna 7000 kolibrievlinders gemeld. Er worden in verhouding veel meer waarnemingen doorgegeven dan vroeger, maar de toename is daar slechts voor een deel door te verklaren. Kolibrievlinders houden van warmte en de warme droge zomer heeft bijgedragen aan de hoge aantallen in Nederland.
Registratie van trekvlinders
Al vanaf de veertiger jaren van de vorige eeuw worden de trekvlinders goed in de gaten gehouden in een van de eerste ‘Citizen Science’-projecten. Onder de bezielende leiding van Lempke stuurden tientallen tot honderden mensen jaarlijks al hun waarnemingen vantrekvlinders op.
Trekvlinders
Voor sommige vlinders is de winter in Nederland te koud. Als ze hier zouden blijven, zouden ze doodgaan. Daarom trekken ze naar warmere landen (Zuid-Europa of Noord-Afrika). Het is een enkele reis: het zijn hun nakomelingen die in het voorjaar naar Nederland komen. Deze vlinders planten zich hier voort; de volgende generatie vlinders vliegt in het najaar weer terug naar het zuiden. Behalve de kolibrievlinder zijn ook de atalanta en de distelvlinder voorbeelden van trekvlinders.
Meer lezen over trekvlinders
