Het helpen van bijen en vlinders in de tuin kan op verschillende manieren. In het stedelijk gebied worden vaak bijenhotels of vlinderhotels geplaatst. Volgens EIS (Kenniscentrum Insecten) werken nogal wat bijenhotels uit de handel niet of nauwelijks. Hoe moet het wel?
Insectenhotels volop te koop
De lente staat voor de deur. Op naar het tuincentrum dus, om nieuwe planten te kopen voor de tuin. Hier worden ook vaak allerlei bijenhotels, insectenhotels en vlinderkastjes aangeboden. Deze bestaan meestal uit stukken hout met geboorde gangen erin en holle stengels; hier kan een deel van de bijensoorten uit de tuin het nest in aanleggen.
Teleurstelling
Met alle aandacht voor de achteruitgang van vliegende insecten en de soms lage prijzen van de hotelletjes, is de beslissing soms snel gemaakt. Eenmaal hangend in de tuin, volgt vaak een teleurstelling, want in sommige insectenhotels blijft het akelig stil…
Wat gaat er mis?
Als we kijken naar de kastjes en hotels die worden aangeboden, zien we allerlei problemen: dikwijls zijn de diameters van de bamboestokjes te groot, of zijn de stokjes aan beide kanten open. Of er zijn gangen geboord in plankjes in plaats van een houtblok. En er worden dennenappels, houtblokjes en plankjes gebruikt. Dat ziet er leuk uit, maar bijen, vlinders en andere insecten zullen hier nauwelijks gebruik van maken.
Waar moet je op letten bij aankoop van een insectenhotel?
Vereisten
Ben je van plan een insectenhotel, bijenkast of vlinderkast te kopen? Let dan op de volgende dingen:
- De diameter van de boorgangen en stengels varieert tussen de twee en negen millimeter. Hierdoor kunnen verschillende soorten bijen hun nesten maken. Kleinere of grotere gaten trekken nauwelijks bijen.
- De diepte van de boorgang moet lang zijn, zodat er meerdere nestcellen achter elkaar aangelegd kunnen worden.
- De gaten of stengels moeten aan één kant dicht zijn, anders zullen de bijen er niet in nestelen.
- De gangen moeten glad zijn van binnen. Het gebruikte hout kan daarom het beste hard zijn. Bovendien is dat veel minder gevoelig voor intrekkend vocht.
- De gaten zitten bij voorkeur dwars op de ‘draad’ (=vezelrichting). Zo ontstaan er minder snel scheuren in het hout die de gangen onbruikbaar maken. In voldoende uitgewerkt, hard en gedroogd hout kan dat ook ‘kops’ (=in de vezelrichting) zijn.
- Zorg dat er een waterdicht (metalen, plastic, rubber) afdakje tegen instromend regenwater is. Bijen nestelen droog en zo gaat ook het hout langer mee.
Waar moet je het insectenhotel ophangen?
Omgeving
Niet alleen het insectenhotel zelf bepaalt hoeveel bijen er de tuin in te lokken zijn, maar ook de directe omgeving is belangrijk voor bijen.
- Plaats het bijenhotel op een zonnige plek. Bijenhotels op het noorden of onder de bomen worden niet door bijen gebruikt.
- Vervang een bijenhotel waar weinig activiteit (meer) te zien is. Na een jaar of twee, drie worden veel bijenhotels minder geschikt vanwege scheuren, schimmelvorming en dergelijke. Zet het oude een jaar op een schaduwplek in de tuin, zodat eventuele laatste bewoners het kunnen verlaten.
- Zorg voor een voedselrijke omgeving met veel inheemse bloemen van het vroege voorjaar tot de nazomer.
- De meeste bijen sluiten hun nest af met aarde die goed aan elkaar kleeft, met name leem voldoet goed. Wie een heuveltje leem kan aanbieden, zal de bijen nog beter helpen.
Waarom blijft mijn vlinderkastje leeg?
Blijft je vlinderhotel leeg? Niet getreurd. Vlinders kruipen van nature toch liever op andere plekjes. Zoals schuurtjes, houtstapels of struiken. Eigenlijk goed nieuws dus:als je kastje leeg blijft hebben de vlinders kennelijk elders een plekje gevonden. Vind je in de winter een vlinder in huis? Dan is het vlinderhotel een goede plek om hem neer te zetten. Op deze nieuwe plek kan hij rustig wachten tot de winter voorbij is.
Bijenhotels, vlinderkastjes en insectenhotels zijn op allerlei manieren uit te breiden en in te richten. Het leukste is nog om ze zelf te maken. Op de website Bestuivers.nl worden vele tips gegeven over het creëren van succesvolle nestelhulp voor bijen, én andere insecten.
Of download het boek ‘Gasten van bijenhotels‘ voor nog meer informatie.
Bron: NatureToday & EIS (Kenniscentrum Insecten)
Tekst en foto’s: Pieter van Breugel & John Smit, EIS Kenniscentrum Insecten
