Vliegtijd & gedrag
Half maart-half mei in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken wilgenkatjes en bloemen van sleedoorn.
- Ga direct naar
- Levenscyclus
- Herkenning
- Foto's
- Habitat & Waardplanten
Verspreiding in Nederland
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Levenscyclus
Bandvoorjaarsuil
Rups: mei-juli. De soort overwintert als pop in een cocon in de grond.
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 15-17 mm. Deze Orthosia-soort heeft een gedrongen, sterk behaard borststuk en een tamelijk spits toelopende voorvleugel met een rechte voorrand. De kleur van de voorvleugel varieert van licht staalgrijs via geelachtig grijs en warm donkergrijs of donkerbruin tot grijsachtig zwart. Een brede donkere middenschaduw vormt een band die het vaak duidelijk afgetekende middenveld voor een groot deel opvult; bij sommige bruine exemplaren kan de band vaag zijn, maar hij blijft wel zichtbaar. De binnenste lob van de niervlek is niet donker gevuld. De golflijn loopt in vergelijking met de meeste andere Orthosia-soorten opvallend recht.
Kenmerken rups
Lengte tot 40 mm; lichaam boven de spiracula donker purperachtig bruin of grijsachtig groen, onder de spiracula bleekgroen; over de rug drie fijne, witachtige lengtestrepen; kop bleek okerkleurig.
Gelijkende soorten vlinder
De voorvleugel van de populierenvoorjaarsuil (O. populeti) heeft een meer gebogen voorrand en een meer afgeronde achterrand waardoor de vleugel minder spits toeloopt. Meestal zijn langs de golflijn plaatselijk zwarte vlekjes aanwezig en de middenschaduw is slechts smal en meestal vaag; het mannetje heeft geveerde antennen. De variabele voorjaarsuil (O. incerta), die meestal iets groter is, heeft een licht gebogen voorrand en een vrij rechte achterrand waardoor de voorvleugel minder spits toeloopt; de vleugelpunt is wel enigszins hoekig. Bovendien bestaat de donkere band op de voorvleugel bij de variabele voorjaarsuil meestal uit een donker vlekkerig patroon. Beide gelijkende soorten hebben een minder sterke beharing op het borststuk.
Foto's
Vlinder
Verspreiding
Zeldzaamheid
Vrij zeldzaam. Komt lokaal voor op de Veluwe; elders op de zandgronden en in de duinen af en toe een waarneming. RL: ernstig bedreigd.
België
Zeer zeldzaam en zeer lokaal in Wallonië; alleen inheems in de veengebieden van de Hoge Ardennen in Luik en Luxemburg. De soort staat als Regionaal Uitgestorven op de Rode Lijst Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Midden- en Noord-Europa en naar het oosten tot Midden-Azië. Naar het westen en noorden Frankrijk, de Britse eilanden tot Zuid-Scandinavië. In het zuiden tot de Alpen-zuidrand en de Balkan.
 1, Guust de Vries.webp "23090004 schietwilg (Salix alba) 1, Guust de Vries.JPG")
