Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Berkenoogspanner

Cyclophora albipunctata

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-eind augustus in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht en op smeer. Overdag bezoeken ze bloemen zoals die van akkerdistel en kruiskruid en kunnen ze worden opgejaagd van de waardplant.

Berkenoogspanner

Verspreiding in Nederland

Berkenoogspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Berkenoogspanner

Rups: juni-juli en september-oktober. De soort overwintert als gordelpop aan een berkenblad.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-14 mm. De effen grijs- of witachtige grondkleur van de vleugels is kenmerkend voor de meeste exemplaren van deze soort. Sommige vlinders hebben bovendien een grijzige middenschaduw. Deze kan ook een rozerode kleur hebben, en een zweem van die kleur kan ook elders op de vleugel aanwezig zijn. Op de fijn grijs bespikkelde vleugels bevinden zich de voor de oogspanners (Cyclophora-soorten) kenmerkende oogjes. Vlinders van de tweede generatie zijn soms iets donkerder en grijzer.

Kenmerken rups

Tot 23 mm; lichaam roodachtig bruin tot grijsachtig purper met lichtgrijze lengtestrepen, of helder groen met geelachtige lengtestrepen; kop bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de gemarmerde oogspanner (C. pendularia).

Gelijkende soorten rups

De rupsen van de Cyclophora-soorten zijn zeer variabel. Per soort zijn er diverse (kleur)varianten: er zijn rupsen met een soort ‘zijstrepen’, er zijn vrijwel egale groene varianten en vrijwel egaal bruinoranjeachtige varianten.De variant met zijstrepen van deze soort lijkt op gemarmerde oogspanner (Cyclophora pendularia), bruine oogspanner (Cyclophora quercimontaria), gestippelde oogspanner (Cyclophora punctaria) en oranjerode oogspanner (Cyclophora puppillaria).De vrijwel egaal groene variant lijkt op eikenoogspanner (Cyclophora porata), gele oogspanner (Cyclophora linearia) en oranjerode oogspanner (Cyclophora puppillaria).De vrijwel egaal bruinoranjeachtige variant lijkt op gele oogspanner (Cyclophora linearia) en eikenoogspanner (Cyclophora porata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden; komt verspreid voor in de duinen. RL: kwetsbaar.

België

In Vlaanderen vrij algemeen, maar verspreid voorkomend ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzamer en lokaal in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij algemeen en wijdverbreid in alle provincies. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden tot boven de poolcirkel en in het zuiden van Italië tot de Balkan.

Habitat

Vooral bossen en heiden.

Waardplant

Bossen

Heiden

Planten

Berk.

Waardplant

Berk

Benaming

  • Engelse naam Birch Mocha
  • Duitse naam Birken-Gürtelpuppenspanner
  • Franse naam l’Éphyre suspendue
  • Oud Nederlandse naam berkenmeter
  • Synoniemen Cosymbia albipunctata
    Triodia albipunctata
    Cyclophora pendularia
    Ephyra pendularia

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Oogspanners hebben alle een meer of minder duidelijk oog op de voorvleugels. Berk is de enige waardplant van deze oogspanner. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Cyclophora: kuklos is een ring en phoreo is dragen. De discale vlekken op de voorvleugels van een aantal soorten.albipunctata: albus is wit en punctum is vlek, stip. Dit slaat op de witte pupillen in de ogen op voor- en achtervleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden