Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Bont schaapje

Acronicta aceris

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-half augustus in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen; overdag worden ze soms rustend aangetroffen op een boomstam of een paaltje.

Bont schaapje

Verspreiding in Nederland

Bont schaapje

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Bont schaapje

Rups: juni-oktober. De opvallend gekleurde en sterk behaarde rupsen verpoppen zich meestal in dood hout; ze knagen daarin een gang waarvan de uitgang wordt dichtgemaakt met zijde. De soort overwintert als pop, soms meerdere jaren.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 18-22 mm. De voorvleugel van deze Acronicta-soort is breed, bij het mannetje iets smaller, en heeft een koele lichtgrijze grondkleur. De vleugel is bruinachtig grijs bespikkeld, vooral langs de buitenzijde van de buitenste dwarslijn. Langs de binnenzijde van de S-vormige buitenste dwarslijn ligt een smalle zoom die bestaat uit kleine lichtgekleurde blokjes; deze zoom is altijd duidelijk, ook bij donker gekleurde exemplaren. In het wortelveld bevindt zich gewoonlijk een lange vertakte zwarte wortelstreep. De achtervleugel van het mannetje is witachtig, die van het vrouwtje grijsachtig wit; op de achtervleugel zijn donkere aders zichtbaar.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam grijsachtig bruin, bedekt met dichte penselen van lange, lichtgele of oranje haren en op de rug vier paar roodachtige haarborstels; over het midden van de rug een rij zwartgerande, ruitvormige, witte vlekken; kop donkerbruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de schilddrager (S. megacephala) en de wolfsmelkuil (A. euphorbiae).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: kwetsbaar.

België

Vrij algemeen. Wijdverbreid in Vlaanderen, maar doorgaans waargenomen in lage aantallen. In Wallonië wijdverbreid in alle provincies. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Marokko via Zuid- en Midden-Europa naar het noorden tot Midden-Engeland, Zuid-Noorwegen, Zuid-Zweden, Zuid-Finland en tot de Oeral. Naar het zuiden tot de grote eilanden van de Middellandse zee, naar het oosten via Klein-Azië, Palestina, Irak en Iran tot Centraal-Azië (Afganistan, Kirgiesië: Issyk-Koel)

Habitat

Bossen, bosranden, struwelen, parken en tuinen; ook stedelijk gebied.

Waardplant

Bosranden

Bossen

Parken

Stedelijke omgeving

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse loofbomen, waaronder eik, berk, spaanse aak, tamme kastanje en paardenkastanje.

Waardplant

Esdoorn

Paardenkastanje

Tamme kastanje

Benaming

  • Engelse naam The Sycamore
  • Duitse naam Ahorn-Rindeneule
  • Franse naam la Noctuelle de l’érable
  • Oud Nederlandse naam esdoornuil
  • Synoniemen Acronycta aceris
    Apatele aceris

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Het schaapje (Acronicta leporina) en het bont schaapje (Acronicta aceris) danken hun Nederlandse naam aan het harige, wollige uiterlijk van de rups, dat wel wat doet denken aan een schaap. Bij het schaapje (vroeger ook wel wit schaapje genoemd) zijn de haren van de rups wit, bij het bont schaapje zijn de haren bont (geel, oranje, rood) gekleurd. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Acronicta: akronux is het vallen van de avond. Waarschijnlijk heeft deze naam dezelfde strekking als Noctua, in de nacht. Dit genus heeft immers geen enkele binding met de avondschemering.aceris: Acer is het plantengeslacht esdoorn, een van de door Linnaeus aangegeven voedselplanten.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden