Bonte worteluil

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-18 mm. Deze Agrotis-soort is te herkennen aan de uitgesproken tekening op de voorvleugel en de scherp afgetekende uilvlekken. In het zoomveld bevindt zich een rij donkere pijlvlekken. De schouders zijn meestal lichter dan de rest van de bovenzijde van het borststuk. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam grijsachtig bruin tot grijsachtig groen met op de bovenzijde een purperen zweem; over de rug drie onopvallende donkere lengtestrepen; onderzijde lichtgrijs; de haren van het lichaam staan op zwartachtige vlekjes ingeplant; kop lichtbruin met zwarte banden.

Gelijkende soorten vlinder

De duinworteluil (A. ripae) heeft een minder uitgesproken tekening. De variabele worteluil (Euxoa cursoria) heeft een meer afgeronde voorvleugel en het mannetje heeft geen geveerde antennen.

Gelijkende soorten rups

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt voor in de duinen en lokaal op de zandgronden in het binnenland; ook daarbuiten af en toe een waarneming. RL: kwetsbaar.

België

In Vlaanderen vrij zeldzaam, maar wijdverbreid in de kuststreek en de Kempen; lokaal algemeen. Daarbuiten zeer zeldzaam. Ontbreekt nagenoeg in Wallonië; beperkt tot de Gaume. De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland noord- en oostwaarts via de gematigde zone tot Siberië en het Amoergebied. In het noorden boven de poolcirkel. In het zuiden ontbrekend in grote delen van Italië, van de Balkan en van eilanden in de Middellandse Zee. De zuidgrens verloopt hier noordelijk van de Balkan tot de Zwarte Zee.