Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Brandnetelkapje

Abrostola tripartita

Vliegtijd & gedrag

Half april-half september in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en bezoeken bloemen; ze komen zowel op licht als op smeer.

Brandnetelkapje

Verspreiding in Nederland

Brandnetelkapje

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Brandnetelkapje

Rups: juni-november. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel van deze uil is grijs, soms enigszins violet of roze getint, met een zilvergrijs wortelveld; het zoomveld is over het algemeen lichter van kleur dan het meestal zwartachtige middenveld. De uilvlekken zijn zwart omlijnd; de ringvlek is samengevloeid met een ‘tweede ringvlek’ en is daardoor groter dan de niervlek. De zwarte centrale dwarslijnen zijn soms afgezet met een roodachtig bruine rand; de binnenste dwarslijn is gebogen. De golflijn en de vlek in de binnenrandhoek zijn witachtig van kleur. Van voren gezien lijkt het alsof deze uil een grijs brilletje op heeft; bovendien is vanaf de voorkant een bosje rechtopstaande haren te zien op de bovenkant van het borststuk.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam varieert in kleur van groen tot purperachtig bruin; witachtig op de rug met een rij donkergroene of bruine, V-vormige vlekken; segment elf met een duidelijke bult; over de spiracula een witachtige lengtestreep; kop lichtgroen of bruin met aan weerszijden een donkere streep.

Gelijkende soorten vlinder

Zie het donker brandnetelkapje (A. triplasia).

Gelijkende soorten rups

Donker brandnetelkapje (Abrostola triplasia).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit het zuidwesten van het land. RL: kwetsbaar.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat als Kwetsbaar op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In Europa van het Middellandse zeegebied tot Midden-Noorwegen, Midden-Zweden en Midden-Finland. Van Klein-Azië via Noord- en Midden-Azië tot China, Tibet, Burma en Japan.

Habitat

Tuinen, struwelen, ruige graslanden, moerasachtige gebieden, slootkanten en bosranden.

Waardplant

Bosranden

Moerassen

Ruige graslanden

Slootkanten

Struwelen

Tuinen

Planten

Brandnetel.

Waardplant

Brandnetel

Benaming

  • Engelse naam Spectacle
  • Duitse naam Silbergraue Nessel-Höckereule
  • Franse naam la Plusie de l’ortie
  • Oud Nederlandse naam brandnetelkapje
  • Synoniemen Abrostola triplasia
    Abrostola urticae

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Brandnetelkapje is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw).De enige waardplant van deze soort is brandnetel.Het harige kapje op de kop maakt deze vlinder tot een aantrekkelijke verschijning. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Abrostola: een vergissing; het had habrostola moeten zijn; deze wijziging werd voorgesteld door Sodoffsky (1837) en overgenomen door enige andere auteurs. Habros is mooi, gratieus en stole is een jurk. De soorten binnen dit genus zien er attractief uit.tripartita: tripartita heeft helemaal dezelfde betekenis als triplasia. Dus: triplasia is drievoudig. Linnaeus schrijft dat de ante- en postmediane lijnen de vleugel verdelen in drie delen.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden