Bedreigd (voorlopige rode lijst)

Bruine bosrankspanner

Horisme vitalbata

Vliegtijd & gedrag

Eind april-half augustus in twee generaties. In de schemering fladdert de bruine bosrankspanner rondom de bosrank en kan met de zaklamp worden opgespoord.

Bruine bosrankspanner

Verspreiding in Nederland

Bruine bosrankspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Bruine bosrankspanner

Rups: juni-juli en september-oktober. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-17 mm. Kenmerkend is de brede zwartachtige band op de lichtbruine voorvleugel. Deze band loopt schuin over de vleugel vanuit de vleugelpunt naar het midden van de binnenrand en gaat bij rustende vlinders vloeiend over in de band op de achtervleugel. Dicht bij de vleugelpunt is deze zwartachtige band opvallend getand. Er is weinig variatie.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam grijs met een variabele bruine zweem; over rug en kop een onregelmatige, zwarte, witgezoomde middenstreep; op de onderzijde een bleek okerkleurige lengtestreep; kop grijsachtig wit.

Gelijkende soorten rups

Bruinbandspanner (Scotopteryx chenopodiata), klaverbandspanner (Scotopteryx bipunctaria), vroege bremspanner (Scotopteryx mucronata) en late bremspanner (Scotopteryx luridata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die slechts af en toe wordt gemeld in Zuid-Limburg en lokaal in de duinen. RL: bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen, maar toegenomen. Lokaal verbreid in de duinen en Oost-Brabant. In Wallonië vrij zeldzaam, maar wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief Engeland en via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden alleen lokaal op de eilanden öland en Gotland en verder enkele vangsten uit Zuid-Zweden en Zuid-Finland. In het zuiden tot de eilanden van het westelijkMiddellandse Zee tot de Balkan, de Zwarte Zee en Kirgisië.

Habitat

Open bossen en struwelen op kalkrijke grond.

Waardplant

Bossen

Struwelen

Planten

Bosrank.

Waardplant

Clematis

Benaming

  • Engelse naam Small Waved Umber
  • Duitse naam Zweifarbiger Waldrebenspanner
  • Franse naam la Larentie de la clématite
  • Synoniemen Phibalapteryx vitalbata
    Cidaria vitalbata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Bosrank is de enige waardplant van deze spannersoort en het uiterlijk van de vlinder is overwegend bruin. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Horisme: horima is een grens; de duidelijk afgebakende lijn op voor- en achtervleugel.vitalbata: Clematis vitalba, bosrank, is de waardplant.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden