Ernstig bedreigd (voorlopige rode lijst)

Bruine oogspanner

Cyclophora quercimontaria

Vliegtijd & gedrag

In het buitenland: eind april-eind mei in één generatie; soms een partiële tweede generatie van eind juli-begin augustus. De vlinders komen op licht.

Bruine oogspanner

Verspreiding in Nederland

Bruine oogspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Bruine oogspanner

Overwintert met name als pop.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-14 mm. Deze soort lijkt zeer sterk op de over het algemeen iets grotere en lichtere en meer geelachtig gekleurde gestippelde oogspanner (C. punctaria) en is op grond van de vleugelkenmerken hiervan nauwelijks te onderscheiden. De voor- en achtervleugel hebben eenzelfde, oranjebruine grondkleur met een dichte donkerrode bespikkeling en een dikke eveneens donkerrode middelste dwarslijn. Deze middelste dwarslijn buigt vlak bij de voorrand van de voorvleugel naar binnen af zodat hij daar loodrecht op uitkomt. Klik hier voor gedetailleerde verschillen met illustraties tussen C. quercimontaria, C. punctaria, C. ruficiliaria en C. porata.

Kenmerken rups

Ebert: De rupsen kenmerken zich door donkere vlekken op alle segmenten; deze vlekken komen niet voor bij de andere Cyclophora-soorten.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de gestippelde oogspanner (C. punctaria), de geelbruine oogspanner (C. ruficiliaria) en de eikenoogspanner (C. porata). Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen bovenstaande soorten.

Gelijkende soorten rups

De rupsen van de Cyclophora-soorten zijn zeer variabel. Per soort zijn er diverse (kleur)varianten: er zijn rupsen met een soort ‘zijstrepen’, er zijn vrijwel egale groene varianten en vrijwel egaal bruinoranjeachtige varianten.De variant met zijstrepen van deze soort lijkt op gemarmerde oogspanner (Cyclophora pendularia), berkenoogspanner (Cyclophora albipunctata), gestippelde oogspanner (Cyclophora punctaria) en oranjerode oogspanner (Cyclophora puppillaria).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een soort die slechts af en toe in het binnenland wordt waargenomen. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam. Historische waarnemingen uit Limburg en Luik; is sinds lang niet meer uit België gemeld. Er is onvoldoende data om de soort te beoordelen voor de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland en Frankrijk via Midden-Europa tot de Baltische staten en Zuid-Scandinavië; in het zuiden van Italië tot de Balkan.

Habitat

Planten

In het buitenland: eik

Waardplant

Eik

Benaming

  • Duitse naam Gelbroter Eichen-Gürtelpuppenspanner
  • Franse naam l’Acidalie de Bastelberger
  • Synoniemen Cosymbia quercimontaria
    Ephyra quercimontaria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Oogspanners hebben alle een meer of minder duidelijk oog op de voorvleugels. Deze oogspanner heeft soms een bruine tint. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Cyclophora: kuklos is een ring en phoreo is dragen. De discale vlekken op de voorvleugels van een aantal soorten.

Auteursnaam en jaartal
(Bastelberger, 1897)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden