Dambordje

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 23-26 mm. De vleugels hebben een crèmekleurige grondkleur met zwarte vlakken en aders. Op de onderkant van de achtervleugel bevindt zich een rij oogvlekken, waardoor deze soort te onderscheiden is van soorten uit de familie van de witjes.

Kenmerken rups

Tot 28 mm; lichaam geelachtig groen of bleekbruin met twee donkere lengtestrepen over de rug en een geelachtige of witachtige lengtestreep boven de spiracula; onder de spiracula een minder duidelijke, lichte lengtestreep; staartjes met roze-achtig bruine uiteinden; kop roodachtig bruin.

Gelijkende soorten rups

Argusvlinder (Lasiommata megera), bont zandoogje (Pararge aegeria) en bruin zandoogje (Maniola jurtina).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding

Zeldzaamheid

Het dambordje is een zeer zeldzame onregelmatige standvlinder; tegenwoordig worden alleen nog af en toe zwervers waargenomen in Zuid-Limburg.

Mobiliteit

Het dambordje staat in de literatuur vermeld als honkvast. Toch zijn er diverse meldingen van zwervende vlinders, ook over grotere afstand.

Regionaal

Nederland ligt aan de noordrand van het verspreidingsgebied en hier is het een onregelmatige standvlinder die met name in het zuiden is gezien. Tot de jaren dertig van de vorige eeuw heeft de soort zich op tal van plaatsen tijdelijk gevestigd, maar na een aantal jaren verdween zo´n populatie weer. De meeste waarnemingen kwamen ook toen al van de Zuid-Limburgse kalkgraslanden. Verder heeft de soort populaties gehad op de Veluwe, in de Achterhoek en in Twente. Ook in de jaren negentig heeft de soort zich vermoedelijk zo nu en dan in Nederland voortgeplant. Zo zijn er in de periode 1979-1982 in De Braak bij Groningen dambordjes gevonden. Ook in Zuid-Limburg zijn er tweemaal grotere aantallen van deze vlinders gezien, wat wijst op voortplanting. Daarnaast zijn er verspreid over het hele land, maar vooral in Zuid-Limburg, zwervende individuen gevonden, sinds 1990 zo´n dertig exemplaren. De dichtstbijzijnde stabiele populatie is te vinden op het Belgische deel van de Sint-Pietersberg, op minder dan één kilometer van de Nederlandse grens.

Europa

Op Europese schaal is het dambordje niet bedreigd en over het algemeen is het voorkomen stabiel. In België gaat de soort achteruit en staat op de Vlaamse en Waalse Rode Lijst. Ook in Duitsland gaat hij achteruit, maar in de Eifel vliegt hij bijvoorbeeld nog in hoge dichtheid. In Groot-Brittannië vliegt hij op veel plaatsen in Zuid-Engeland en is het voorkomen stabiel. In Frankrijk is het dambordje een algemene vlinder die in bijvoorbeeld wegbermen gevonden kan worden.

Mondiaal

Het dambordje komt in grote delen van Zuid- en Midden-Europa algemeen voor. Op het Iberisch schiereiland wordt hij vervangen door het spaans dambordje (Melanargia lachensis).