Dennenspanner

Bupalus piniaria

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-eind juli in één generatie. Op warme dagen vliegen de mannetjes rond naaldbomen, vooral volgroeide dennen. Zowel mannetjes als vrouwtjes kunnen uit de takken worden geklopt en komen op licht, de mannetjes soms in redelijke aantallen.

Dennenspanner

Verspreiding in Nederland

Dennenspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Dennenspanner

Rups: juli-oktober. De soort overwintert als pop tussen afgevallen naalden op de grond of in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-19 mm. Bij het mannetje is de bovenkant van de voorvleugel zwartbruin langs de omtrek en in de vleugelpunt; het binnenste deel van de vleugel is witachtig geel. Bij het vrouwtje zijn de randen en de vleugelpunt middelbruin en is het binnenste deel van de vleugel lichtbruin. Net als een dagvlinder houdt deze soort de vleugels in rust tegen elkaar boven het lichaam, waarbij de witachtige streep en de donkere dwarslijnen op de onderzijde van de achtervleugel opvallen. Bij het mannetje zijn de antennen geveerd, bij het vrouwtje niet.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam helder groen met over de rug een brede, zwartgezoomde, witte middenstreep en een gele, met donkergroen gezoomde lengtestreep op de flanken; kop groen.

Gelijkende soorten rups

Hoekbanddennenspanner (Pennithera firmata), sparspanner (Thera variata), schijn-sparspanner (Thera britannica), naaldboomspanner (Thera obeliscata), jeneverbesspanner (Thera juniperata), streepjesdwergspanner (Eupithecia intricata), lariksdwergspanner (Eupithecia lariciata), dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria), lariksspanner (Macaria signaria) en gerimpelde spanner (Macaria liturata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden in het binnenland en in de duinen; daarbuiten wordt de soort ook af en toe waargenomen. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land; lokaal talrijk. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Verbreid in heel Europa. Van de Britse eilanden tot Siberië; in het zuiden: van het marokkaanse Rifgebergte en het Iberisch Schiereiland via het Middellandse Zeegebied, de Balkanlanden en Klein-Azië tot de Kaukasus, in het noorden tot boven de poolcirkel.

Habitat

Naaldbossen en heiden met naaldbomen; volgroeide bomen hebben vaak de voorkeur.

Waardplant

Heiden

Naaldbossen

Planten

Vooral den; als er te weinig dennen aanwezig zijn ook andere naaldbomen.

Waardplant

Den

Lariks

Spar

Benaming

  • Engelse naam Bordered White
  • Duitse naam Kiefernspanner
  • Franse naam la Fidonie du pin
    la Phalène du pin
  • Oud Nederlandse naam anomalusvlinder
    de vlinder anomalus
    gestreepte dennenspanner
  • Synoniemen Fidonia piniaria
    Bupala piniaria
    Bupalus piniarius

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De rups van deze soort leeft op naaldbomen waaronder ook dennen.In de bosbouw wordt dennenspanner al heel lang gebruikt. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Bupalus: bupalus is een Griekse beeldhouwer.piniaria: Pinus is het plantengeslacht den, de waardplant zoals ook Linnaeus al aangeeft.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden