Dubbelstipvoorjaarsuil

Anorthoa munda

Vliegtijd & gedrag

Eind februari-eind mei in één generatie. De vlinders komen op licht, smeer en wilgenkatjes.

Dubbelstipvoorjaarsuil

Verspreiding in Nederland

Dubbelstipvoorjaarsuil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Dubbelstipvoorjaarsuil

Rups: april-juni. De rups foerageert vooral ´s nachts en verbergt zich overdag tussen de bladeren (jonge rups) of in een bastspleet (grotere rups). De soort overwintert als pop in een cocon in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-20 mm. De vrij brede voorvleugel heeft een gebogen voorrand en loopt enigszins spits toe. Aan de binnenzijde van de vage lichte golflijn bevinden zich enkele dwars op de golflijn staande, zwart gekleurde vlekjes, waarvan de twee middelste sterk in het oog springen en meestal een opvallende dubbele vlek vormen; soms zijn ze bruin en minder duidelijk, heel zelden ontbreken ze. Van de rest van de tekening valt vooral de donkere binnenste lob van de niervlek op. De centrale dwarslijnen zijn slechts vaag zichtbaar. De voorvleugel heeft over het algemeen een geelachtig bruine grondkleur, maar kan ook meer rood- of grijsachtig bruin zijn; soms heeft de vleugel een enigszins korrelig uiterlijk. De antennen van het mannetje zijn zichtbaar geveerd; die van het vrouwtje hebben uitsteeksels die alleen met een loep zichtbaar zijn.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam boven de spiracula grijsachtig bruin, onder de spiracula lichtgrijs of groenachtig grijs; over de rug een brede, okerkleurige middenband met daarin een rij donkerder pijlvlekken; over de spiracula een okerkleurige, langs de bovenrand zwartgezoomde lengteband met op de segmenten vier en vijf opvallende witte stippen; over de rugzijde van segment elf een okerkleurige dwarsband; kop roodachtig bruin met donkerder tekening.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele voorjaarsuil (Orthosia incerta) heeft vlekken die niet dwars op de golflijn, maar evenwijdig aan de golflijn liggen en mist de opvallende dubbelstip; de antennen zijn niet geveerd.

Gelijkende soorten rups

De rups lijkt op die van de wilgenschorsvlinder (Apterogenum ypsillon). Het onderscheid is de roodachtig, bruine kop van de rups van de dubbelstipvoorjaarsuil.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Het noorden van het Iberisch schiereiland en de meeste landen van Europa (niet in Griekenland) tot Oost-Azië (Japan). De noordgrens over de Britse eilanden en via Zuid-Scandinavië verder naar het oosten. De zuidgrens over Zuid-Italië (niet op de eilanden), de Balkan en verder tot de Zwarte Zee.

Habitat

Vooral loofbossen.

Waardplant

Loofbossen

Planten

Allerlei houtige planten en loofbomen, waaronder eik, wilg, linde, berk, ratelpopulier, spaanse aak, gewone es, kamperfoelie, bosbes en hop.

Waardplant

Linde

Benaming

  • Engelse naam Twin-spotted Quaker
  • Duitse naam Zweifleck-Kätzcheneule
  • Franse naam la Proprette
    l’Orthosie picotée
  • Synoniemen Orthosia munda
    Taeniocampa munda
    Perigrapha munda

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Voorjaarsuilen vliegen vroeg in het jaar. De twee zwarte vlekjes (dubbelstip) aan de achterrand van de voorvleugel zijn opvallend en kenmerkend. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
munda: mundus is keurig, schoon, duidelijk.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden