Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Esdoorntandvlinder

Ptilodon cucullina

Vliegtijd & gedrag

Begin april-eind augustus in twee generaties. De vlinders komen op licht.

Esdoorntandvlinder

Verspreiding in Nederland

Esdoorntandvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Esdoorntandvlinder

Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop in een stevige cocon tussen mos op de stam van de waardplant, in de strooisellaag of in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-20 mm. Te herkennen aan het grote witte vlak langs de achterrand van de voorvleugel. De vleugel is grotendeels bruin. Langs de voorrand, met name vanaf de vleugelwortel, is de vleugel lichter. Er is weinig variatie.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; vrij dik in het midden, versmald naar de uiteinden; lichaam groenachtig wit tot bleek groen met over de rug een donker purperachtig groene middenband, die naar de staart smal uitloopt; segment elf met een witachtige of grijsachtige gevorkte bult met helderroze punten; onderzijde met purperen zweem; kop bruinachtig wit met donkerbruine, V-vormige tekening.

Gelijkende soorten vlinder

Zie het kroonvogeltje (P. capucina).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die vooral wordt waargenomen in Noord-Brabant. RL: gevoelig.

België

Vrij zeldzaam, de voorbije decennia sterk toegenomen. Komt verspreid voor over het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het noorden van het Iberisch schiereiland via grote delen van West-Europa, inclusief Zuid-Engeland en via heel Midden-Europa tot in Zuid-Rusland. Naat het zuiden tot het noorden van het Middellandse Zeegebied en de Zwarte Zee. Door makkelijke verwisseling met een nabije verwant is het grensverloop niet helemaal duidelijk. Naar het noorden tot Noord-Duitsland en Polen (oostzeekust).

Habitat

Loofbossen en struwelen, vaak op kalkrijke grond.

Waardplant

Loofbossen

Struwelen

Planten

Diverse soorten esdoorn, waaronder vooral Spaanse aak.

Waardplant

Esdoorn

Benaming

  • Engelse naam Maple Prominent
  • Duitse naam Ahorn-Zahnspinner
  • Franse naam la Capuchon
  • Synoniemen Ptilodontella cucullina
    Lophopteryx cucullina
    Ptilodon cuculla
    Lophopteryx cuculla

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Esdoorn is de enige waardplant van de esdoorntandvlinder. Tandvlinders hebben aan de voorvleugel een uitstulping die in rust als een tand boven de vlinder uitsteekt. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Ptilodon: ptilon is een veer, een vleugel en oudous, odontos is tand, naar het pluimpje op de voorvleugel.cucullina: cucullus is een hoed, een monnikskap, naar de kuif op de thorax.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden