Ernstig bedreigd (voorlopige rode lijst)

Fruitboomdwergspanner

Eupithecia insigniata

Vliegtijd & gedrag

Half april-begin juni in één generatie. De vlinders komen op licht; verder worden ze zelden gezien.

Fruitboomdwergspanner

Verspreiding in Nederland

Fruitboomdwergspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Fruitboomdwergspanner

Rups: juni-augustus. De soort overwintert in een losse cocon in een schorsspleet of in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-12 mm. De vrij smalle voorvleugel heeft een lichte lila-achtig grijze grondkleur en fraaie donkere aderlijnen. De opvallende vlekken langs de voorrand zijn kenmerkend. Er is enige variatie in kleur en tekening, maar de vlekken langs de voorrand blijven altijd goed zichtbaar, ook bij afgevlogen exemplaren.

Kenmerken rups

24-26 mm. Lijf heldergroen met een roodachtig bruine ruglijn die op ieder segment naar achteren breder wordt om zo een gerekte driehoek te vormen. De nogal grote ronde kop is groen en sommige individuen hebben een bruinachtige stigmalijn.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de gemarmerde dwergspanner (E. irriguata).

Gelijkende soorten rups

De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land af en toe waargenomen; de meeste waarnemingen komen uit de provincie Gelderland. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen, met een handvol recente waarnemingen uit Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen. Zeldzaam in Wallonië met verspreide vindplaatsen ten zuiden van Samber en Maas. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Frankrijk en Engeland in het westen via Midden- en Oost-Europa tot Oost-Azië. Noord-Zuid: van Zuid-Zweden tot Corsica en Italië, zuidoostelijk via de Balkan tot Klein-Azië.

Habitat

Struwelen, bosranden, houtwallen, boomgaarden en tuinen.

Waardplant

Boomgaarden

Bosranden

Houtwallen

Struwelen

Tuinen

Volkstuinen

Planten

Diverse (fruit)bomen, waaronder appel, krentenboompje, sleedoorn en meidoorn.

Waardplant

Krentenboompje

Benaming

  • Engelse naam Pinion-spotted Pug
  • Duitse naam Obsthain-Blütenspanner
  • Franse naam l’Eupithécie distinguée
  • Synoniemen Tephroclystia insigniata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.De rups van deze dwergspanner leeft op (fruit-)bomen. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.Insigniata: insignis is gemerkt en daardoor te onderscheiden. Naar de scherpe tekening op de vleugels die deze soort onderscheidt t.o.v. nabije verwanten.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1790)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden