Verdwenen (voorlopige rode lijst)

Geelbruine tandvlinder

Notodonta torva

Vliegtijd & gedrag

Eind april-eind augustus in twee generaties. De vlinders komen op licht.

Geelbruine tandvlinder

Verspreiding in Nederland

Geelbruine tandvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Geelbruine tandvlinder

Rups: juni en augustus-september. De soort overwintert als pop in een losse cocon op of in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 19-25 mm. De bruinachtig grijze voorvleugel heeft vaak een grof aandoend uiterlijk doordat deze bestoven is met geelachtige schubben. Over de voorvleugel lopen twee onregelmatige donkerdere dwarslijnen en de langwerpige lichte middenstip heeft een donkere kern. Het mannetje is iets kleiner en donkerder dan het vrouwtje. De kleur kan variëren.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam varieert in kleur van grijs tot geelachtig bruin of donker purperachtig bruin; op de rugzijde van de segmenten vijf en zes opvallende bulten en op segment elf een kleinere bult; over de rug een donker purperachtig bruine middenband, die naar de staart toe verbleekt; over de spiracula een witachtige lengtestreep; kop witachtig met zwartachtig bruine stippen.

Gelijkende soorten vlinder

De dromedaris (N. dromedarius) heeft altijd een lichte geelachtige vlek aan de voorrand van de vleugelwortel. Ongewoon effen exemplaren van de eikentandvlinder (Peridea anceps) vertonen qua kleur veel gelijkenis, maar zijn groter.

Gelijkende soorten rups

Wilgentandvlinder (Notodonta tritophus) en kameeltje (Notodonta ziczac).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. De soort is verspreid over het land slechts af en toe waargenomen.

België

Zeldzaam, maar wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas.

Mondiaal

Van Oost-Frankrijk via Midden- en Noord-Europa en via de gematigde zone tot Oost-Azië (Japan) en Noord-Amerika. In het zuiden loopt de areaalgrens ten noorden van de Balkan tot de Zwarte Zee. In het noorden door Scandinavië tot aan de poolcirkel.

Habitat

Vochtige bossen en laagveenmoerassen.

Waardplant

Moerassen

Vochtige loofbossen

Planten

(Ratel)populier en mogelijk berk.

Waardplant

Berk

Populier

Benaming

  • Engelse naam Large Dark Prominent
  • Duitse naam Gelbbrauner Zahnspinner
  • Franse naam la Demi-Lune grise
  • Synoniemen Notodonta tritophus

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De geelbruine tandvlinder heeft een grijze grondkleur. De Duitse naam is Gelbbrauner Zahnspinner.Tandvlinders hebben aan de voorvleugel een uitstulping die in rust als een tand boven de vlinder uitsteekt. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Notodonta: notos is de achterkant en odous, odostos is een tand; naar de dorsale schubbenpluimen op de voorvleugels die naar voren komen als de vleugels in rust zijn. Het is waarschijnlijk dat Ochsenheimer ook de bulten op de rupsrug van een aantal soorten in gedachten had.torva: torvus is droefgeestis, bars, naar de sombere kleur van deze soort.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1803)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden