Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Geelpurperen spanner

Idaea muricata

Vliegtijd & gedrag

Half juni-begin augustus in één generatie; soms een kleine partiële tweede generatie. De vlinders zijn overdag gemakkelijk op te jagen uit lage vegetatie. Ze vliegen vanaf de schemering en rond zonsopkomst en komen op licht.

Geelpurperen spanner

Verspreiding in Nederland

Geelpurperen spanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Geelpurperen spanner

Rups: augustus-half mei. De soort overwintert als rups en verpopt zich in een cocon in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 8-10 mm. De levendige purperkleurige en gele vleugeltekening onderscheidt deze soort van vrijwel alle andere kleine spanners. Bij sommige exemplaren overheersen de gele vlekken, andere zijn overwegend purperkleurig met kleine gele vlekjes midden op de vleugel en een gele franje.

Gelijkende soorten vlinder

De zuringspanner (Lythria cruentaria) en het purperuiltje (Phytometra viridaria) hebben geen vlekken maar duidelijke dwarsbanden op de voorvleugel. Zie ook de purperen stipspanner (Scopula rubiginata). Daarnaast zijn er verschillende geel met purperkleurige dagactieve microvlinders in de familie van de lichtmotten (Pyralidae), onder andere de muntvlinder (Pyrausta aurata) en de purpermot (Pyrausta purpuralis); beide hebben echter een iets andere vleugelvorm en tekening en zijn donkerder van kleur. Ook de triangelmot (Hypsopygia costalis) is anders getekend.

Gelijkende soorten rups

Okergele spanner (Idaea ochrata), randstipspanner (Idaea sylvestraria), satijnstipspanner (Idaea subsericeata) en geblokte stipspanner (Idaea emarginata). Let op: de rups kan ook verward worden met rupsen van de Scopula-soorten.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt voor in de duinen en lokaal op niet te droge zandgronden; op sommige plaatsen lijkt de soort vrij algemeen voor te komen. RL: niet bedreigd.

België

In Vlaanderen vrij zeldzaam en wijdverbreid ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzaam in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij zeldzaam, maar wijdverbreid. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Spanje en Frankrijk via West- en Midden-Europa (inclusief de Britse eilanden), Midden-Scandinavië en naar het oosten Rusland en Siberië en als ssp. minor (Sterneck 1927) in het Amoergebied, Noord-China, Korea en Japan; in het zuiden: Midden-Italië, de Balkan en de Kaukasus.

Habitat

Vooral vochtige heiden, moerassen en natte graslanden; ook drogere heiden.

Waardplant

Graslanden

Heiden

Moerassen

Natte heiden

Planten

Diverse kruidachtige planten.

Waardplant

Ganzerik

Sla

Struikhei

Varkensgras

Walstro

Weegbree

Zwenkgras

Benaming

  • Engelse naam Purple-bordered Gold
  • Duitse naam Purpurstreifen-Zwergspanner
  • Franse naam la Phalène aurorale
    la Variée
  • Oud Nederlandse naam purperspannertje
    snoepje
  • Synoniemen Acidalia muricata
    Sterrha muricata
    Acidalia auroraria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De vleugelkleuren van dit spannertje zijn geel en purper. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Idaea: idaios heeft betrekking op de berg Ida, de uitzichtplaats van waaruit de goden en godinnen de gevechten rond Troje volgden.muricata: murex is een weekdier dat de beroemde Tyrische purperkleurstof leverde. Verwijst uiteraard naar de purperen tekening op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden