Gele agaatspanner

Gandaritis pyraliata

Vliegtijd & gedrag

Begin juni-eind juli in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Ze kunnen overdag worden opgejaagd uit dichte vegetatie.

Gele agaatspanner

Verspreiding in Nederland

Gele agaatspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Gele agaatspanner

Rups: april-juni. De rups verpopt zich in de strooisellaag. De soort overwintert als ei.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. In rust wordt de achtervleugel helemaal onder de voorvleugel geschoven en is de binnenrand van de achtervleugel omhoog gekruld. De relatief smalle middenband is gewoonlijk niet donkerder dan de rest van de voorvleugel, zodat het eerder lijkt alsof er twee donkerbruine parallelle V-vormige dwarslijnen over de strogele vleugel lopen; verder is er weinig tekening. De golflijn is vaak slechts zichtbaar als een serie min of meer losliggende bruine pijlvormige vlekjes. De franje is egaal bruin en wordt net als de achterrand van de voorvleugel in de richting van het donkere streepje in de vleugelpunt iets donkerder.

Gelijkende soorten vlinder

De bessentakvlinder (Eulithis mellinata) heeft een geblokte franje en is contrastrijker getekend; de binnen- en de buitenzijde van de middenband lopen niet evenwijdig en het uitsteeksel aan de buitenzijde vertoont een kromming in de richting van de voorrand.

Gelijkende soorten rups

Blauwrandspanner (Plemyria rubiginata), lichte blokspanner (Lobophora halterata) en kleine blokspanner (Pterapherapteryx sexalata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; veel waarnemingen komen uit de duinen. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Spanje, Frankrijk, de Britse eilanden, Midden-Europa naar het oosten tot Mongolië en het Amoergebied; in het noorden bijna tot de poolcirkel, in het zuiden: Italië, de Balkanlanden, Klein-Azië tot de Kaukasus.

Habitat

Tuinen, struwelen, slootkanten, wegbermen, brede bospaden, bosranden, duinen en ruige graslanden.

Waardplant

Bospaden

Bosranden

Duinen

Ruige graslanden

Slootkanten

Struwelen

Tuinen

Wegbermen

Planten

Diverse soorten walstro.

Waardplant

Walstro

Benaming

  • Engelse naam Barred Straw
  • Duitse naam Schwefelgelber Haarbüschelspanner
  • Synoniemen Eulithis pyraliata
    Lygris pyraliata
    Cidaria pyraliata
    Eulithis dotata
    Larentia dotata
    Cidaria dotata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De wetenschappelijke Genusnaam wijst op een ‘mooie steen’ (zie toelichting wetenschappelijke naam); agaat is zo’n mooie steen. Deze agaatspanner is licht geel van kleur. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.pyraliata: pyralis is de schrijwijze waarmee de Pyraliden werden aangeduid. Er is duidelijke gelijkenis maar de uitgang -ata geeft aan dat de auteurs wel degelijk een spanner bedoelden.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden