Bedreigd (voorlopige rode lijst)

Gele uil

Enargia paleacea

Vliegtijd & gedrag

Half juni-begin oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht (vooral het mannetje) als op smeer en bezoeken soms bloemen.

Gele uil

Verspreiding in Nederland

Gele uil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Gele uil

Rups: april-juni. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren. De verpopping vindt plaats in de grond. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-20 mm. De tekening op de gelijkmatig gele voorvleugel bestaat uit enkele dunne dwarslijnen, een middenschaduw en de omlijning van de ringvlek en de niervlek; in de binnenste lob van de niervlek ligt een donkere stip. Kenmerkend is de geknikte, ruwweg V-vormige binnenste dwarslijn. De sterkte van de tekening varieert aanzienlijk en is soms nauwelijks zichtbaar; de donkere stip in de niervlek blijft in de meeste gevallen wel zichtbaar.

Gelijkende soorten vlinder

Er zijn diverse gele uilen die een oppervlakkige gelijkenis vertonen. Dit betreft vooral de hyena (Cosmia trapezina) en de gewone gouduil (Xanthia icteritia); geen van allen heeft echter de genoemde combinatie van een geknikte binnenste dwarslijn en een donkere stip in de binnenste lob van de niervlek. Beide genoemde soorten zijn bovendien kleiner.

Gelijkende soorten rups

Orvlinder (Tethea or), peppel-orvlinder (Tethea ocularis) en tandjesuil (Sideridis turbida).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt lokaal voor op de zandgronden in het binnenland; elders af en toe een waarneming. RL: bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam, maar wijdverbreid in alle provincies. Goed vertegenwoordigd in Antwerpen. In Wallonië zeldzaam, maar wijdverbreid en lokaal algemeen. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Vooral in Centraal-Europa. Naar het zuiden tot de Spaanse Pyreneeën, Zuid-Italië, Bosnië, Herzegowina en Bulgarije. Naar het noorden tot Schotland en Midden-Scandinavië. Midden- en Noord-Azië, naar het zuiden tot de Kaukasus en naar het oosten tot China en Japan. Oude berichten over aanwezigheid in Noord-Amerika betreffen andere soorten.

Habitat

(Berken)bossen en struwelen.

Waardplant

Bossen

Struwelen

Planten

Berk; soms ratelpopulier.

Waardplant

Berk

Populier

Benaming

  • Engelse naam Angle-striped Sallow
  • Duitse naam Gelbe Blatteule
  • Franse naam la Cosmie paillée
  • Synoniemen Cosmia paleacea
    Eucosmia paleacea
    Calymnia paleacea

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Deze vlinder heeft een mooie gele kleur. Ook de wetenschappelijke en Duitse soortnaam wijzen op de vleugelkleur. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Enargia: energeia is met een helder en opgewekt uiterlijk. Deze soort is de enige die Hübner in dit genus onderbracht.paleacea: paleaceus komt van palea is kaf, haksel, naar de okerkleur van de voorvleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Esper, 1788)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden