Ernstig bedreigd (voorlopige rode lijst)

Gemarmerde wortelboorder

Korscheltellus fusconebulosa

Vliegtijd & gedrag

Eind mei-begin juli in één generatie. De vlinders vliegen in de schemering en komen soms op licht.

Gemarmerde wortelboorder

Verspreiding in Nederland

Gemarmerde wortelboorder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Gemarmerde wortelboorder

Rups: augustus-april. De rups, die onder de grond leeft en zich voedt met wortels en (ondergrondse) stengeldelen, overwintert tweemaal en verpopt zich in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-26 mm. Mannetje en vrouwtje hebben een overeenkomende vleugeltekening en een kenmerkend marmerachtig patroon. Deze soort heeft, in tegenstelling tot de andere wortelboorders, geblokte franje.

Kenmerken rups

30-35 mm. Het lijf is geelachtig wit en de kop is roodachtig of purperbruin; de borststukplaten zijn oranje; ook de wratjes op het lijf zijn oranje; op de wratjes staa korte borsteltjes; de grote stigma’s zijn zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de oranje wortelboorder (Triodia sylvina).

Gelijkende soorten rups

Oranje wortelboorder (Triodia sylvina), slawortelboorder (Pharmacis lupulina), heidewortelboorder (Phymatopus hecta) en hopwortelboorder (Hepialus humuli).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt vooral op de Veluwe voor. De eerste Nederlandse waarneming dateert uit 1967. In 2011 werd deze vlinder na lange tijd weer gemeld: in Zeeland gemeld. In 2017 was er een waarneming uit Groningen.

België

Er was 1 oude waarneming, maar die is later getrokken. In 2017 nieuw voor België gevonden.

Mondiaal

Van Noord-Spanje en Engeland tot Midden-Siberië en van Scandinavië tot de Balkan. Ontbreekt op de eilanden van de Middellandse Zee. In Oost-Azië een nauw verwante soort (askoldensis, Staudinger, 1887)

Habitat

Open bossen, bosranden, heiden en ruige graslanden.

Waardplant

Bosranden

Bossen

Heiden

Ruige graslanden

Planten

Vooral adelaarsvaren; soms ook andere planten.

Waardplant

Adelaarsvaren

Benaming

  • Engelse naam Map-winged Swift
  • Duitse naam Adlerfarn-Wurzelbohrer
  • Franse naam L’Hépiale véléda
  • Synoniemen Hepialus fusconebulosus
    Korscheltellus fusconebulosus
    Hepialus fusconebulosa
    Pharmacis fusconebulosa

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De rups van een wortelboorder boort gangen in de wortels van de waardplant. De tekening van deze soort is gemarmerd. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
fusconebulosa: fuscus is donker en nebulosus is met wolken. Dit heeft betrekking op de bonte en donkere vleugeltekening van bepaalde vormen.

Auteursnaam en jaartal
(De Geer, 1778)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden