Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Gewone dwergspanner

Eupithecia vulgata

Vliegtijd & gedrag

Half maart-eind september in twee niet duidelijke gescheiden generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen goed op licht.

Gewone dwergspanner

Verspreiding in Nederland

Gewone dwergspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Gewone dwergspanner

Rups: mei-oktober. De rups leeft vooral op de afgevallen bladeren van de waardplant. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-12 mm. Deze variabele dwergspanner heeft een vrij smalle voorvleugel met een gebogen voorrand. Het meest kenmerkend zijn de zeer kleine, maar meestal toch wel aanwezige middenstip op de roodachtig bruine voorvleugel en de vele fijne dwarslijntjes die gevormd worden door zwarte en witte vlekjes op de aders. De dwarslijnen zijn variabel in intensiteit en maken bij de voorrand meestal een duidelijke bocht. Kenmerkend zijn ook de witte golflijn en de witte vlek in de binnenrandhoek; bij vaag getekende of afgevlogen exemplaren blijft de golflijn vaak als laatste goed zichtbaar. Tussen de golflijn en de middenstip loopt een lichte band die vlak voor de voorrand een zigzagbocht maakt. Over de achtervleugel lopen eveneens dwarslijntjes en lijkt de witte golflijn van de voorvleugel te worden voortgezet. Langs de zijkant van het achterlijf bevinden zich zwarte vlekjes.

Kenmerken rups

22-23 mm. Lijf heeft verschillende tinten groen of lichtbruin met een serie donkerder uitgerekte ruitjes- of driehoekige vormen op de rug.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de esdoorndwergspanner (E. inturbata), de valeriaandwergspanner (E. valerianata) en de drievlekdwergspanner (E. trisignaria).

Gelijkende soorten rups

Grijze dwergspanner (Eupithecia subfuscata), oranje dwergspanner (Eupithecia icterata),witvlakdwergspanner (Eupithecia succenturiata) en meldedwergspanner (Eupithecia simpliciata). De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn. Vergelijk daarnaast ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen en het habitat.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: gevoelig.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

West- en Midden-Europa via Rusland tot ver in Azië. In Scandinavië tot hoog in het noorden (Lapland); in het zuiden tot Noord-Afrika en Klein-Azië.

Habitat

(Volks)tuinen, struwelen, moerassen, heiden, bossen en verwaarloosde stukjes grond.

Waardplant

Bossen

Heiden

Moerassen

Stedelijke omgeving

Struwelen

Tuinen

Volkstuinen

Planten

Vooral kruidachtige planten, maar ook houtige planten en loofbomen.

Waardplant

Klokje

Benaming

  • Engelse naam Common Pug
  • Duitse naam Fallaub-Blütenspanner
  • Franse naam l’Eupithécie austère
  • Synoniemen Tephroclystia vulgata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.Deze dwergspanner is waarschijnlijk de gewoonste in ons land. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.Vulgata: vulgus is gewoon; gewone dwergspanner.

Auteursnaam en jaartal
(Haworth, 1809)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden