Glasvleugelpijlstaart

Hemaris fuciformis

Vliegtijd & gedrag

Eind april-eind augustus in twee generaties; de tweede generatie is gewoonlijk minder talrijk. De vlinders vliegen overdag bij zonnig weer, met name in de late ochtend en de vroege middag. Ze foerageren op buisvormige bloemen van onder andere slangenkruid, kleine ratelaar, kamperfoelie, rododendron, echte koekoeksbloem en op vlinderstruik.

Glasvleugelpijlstaart

Verspreiding in Nederland

Glasvleugelpijlstaart

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Glasvleugelpijlstaart

Rups: juni-augustus. De soort overwintert als pop in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 20-24 mm. Lijkt op hommels en wolzwevers. Langs de randen van de voor- en de achtervleugel bevindt zich een brede roodbruine zoom. Kenmerkend is dat de tamelijk brede cel, die in het wortelveld langs de voorrand van de voorvleugel ligt, door een duidelijke donkerbruine ader in tweeën is gedeeld. Het achterlijf is bont gekleurd met twee opvallende witte vlekken op de zijkant en een roodachtig bruine band, die door het wegslijten van de haren uiteindelijk zwart wordt. Verse vlinders hebben een dunne laag lichtbruine schubben op hun vleugels die echter al tijdens de eerste vlucht loslaten en verdwijnen, waarna de kenmerkende doorschijnende vleugels overblijven.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam helder groen met op de rug een witte zweem; onderzijde roodachtig bruin; spiracula in roodachtig bruine vlekken geplaatst; hoorn op segment elf met violette basis naar boven toe verlopend naar donkerbruin; kop donker blauwachtig groen.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de hommelvlinder (H. tityus) en de kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum).

Gelijkende soorten rups

Populierenpijlstaart (Laothoe populi), pauwoogpijlstaart (Smerinthus ocellata) en lindepijlstaart (Mimas tiliae). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de duinen en lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: niet bedreigd.

België

Vrij zeldzaam en wijdverbreid ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzaam en lokaal in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië wijdverbreid in alle provincies behalve Henegouwen. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van noordwest-Afrika via heel Europa tot Zuid-Engeland en Zuid-Scandinavië. In het zuiden over de Balkan tot de Zwarte Zee en Turkije. In Afrika langs de Middellandse Zeekust van Algerije.

Habitat

Brede bospaden, open plekken in het bos, heiden en duinen.

Waardplant

Bospaden

Duinen

Heiden

Open plekken in het bos

Planten

Kamperfoelie en sneeuwbes.

Waardplant

Sneeuwbes

Benaming

  • Engelse naam Broad-bordered Bee Hawk-moth
  • Duitse naam Hummelschwärmer
  • Franse naam le Sphinx gazé
    le Sphinx fuciforme
    le Sphinx du chèvrefeuille
  • Oud Nederlandse naam breedgerande hommelvlinder
    duifkruidpijlstaart
  • Synoniemen Macroglossa fuciformis

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Glasvleugelpijlstaart is een oude naam die ook al door Ter Haar in ‘Onze Vlinders’ wordt gebruikt. Bij Ter Haar was het nog glasvleugelige pijlstaart. Pijlstaart verwijst naar het staartje of ‘pijl’ op het laatste segment van de rups.De vleugels zijn doorzichtig als glas. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Hemaris: hemera is de dag, wijzend op het dagactieve karakter van dit genus.fuciformis: fucus is een hommel en forma is de vorm van; uiteraard wijzend op de grote gelijkenis met wespachtigen.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden