Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Grijsbandspinner

Trichiura crataegi

Vliegtijd & gedrag

Half augustus-begin september in één generatie. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes vliegen ´s nachts en komen op licht, vooral mannetjes soms met meerdere exemplaren tegelijk.

Grijsbandspinner

Verspreiding in Nederland

Grijsbandspinner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Grijsbandspinner

Rups: mei-juli. De rups verpopt zich in een cocon in de strooisellaag. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-17 mm. De enige bleekgrijze spinner in Nederland, die bovendien van alle andere kleine spinners afwijkt qua vliegseizoen. Is verder te herkennen aan de zwart gerande, relatief donkergrijze middenband op de voorvleugel; de buitenrand hiervan heeft een golvend verloop. Er is weinig variatie in tekening.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam zwart en overdekt, met korte, fijne roodachtige haartjes op de rug en geelachtig witte haren op de flanken, met borsteltjes van langere zwarte haren; rug en flanken met variabele rode en wit of gele tekening, maar altijd met een dubbele rij wratjes op de rug; kop glimmend zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Bij de eikenprocessierupsis de middenband meestal dezelfde kleur als de grondkleur van de vlinder, bij de grijsbandspinner is hij donkerder. De binnenste en buitenste dwarslijn lopen ook hoekiger dan bij de eikenprocessierups en lopen naar het lijf toe niet naar elkaar toe.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt in bosachtige gebieden zeer verspreid over het land voor; de waargenomen aantallen zijn laag. RL: kwetsbaar.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Slechts enkele vindplaatsen langs de noordgrens van Antwerpen en Limburg. In Wallonië algemener met verspreide vindplaatsen ten zuiden van Samber en Maas. De soort staat als Ernstig Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch schiereiland via Zuid-, West- en Noord-Europa naar het oosten tot Rusland. Naar het zuiden tot Voor-Azië. Niet op de zuidelijke Balkan en ook niet op de meeste eilanden in de Middellandse Zee.

Habitat

Open bossen, struwelen, heiden en tuinen.

Waardplant

Bossen

Heiden

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder meidoorn, lijsterbes, wilg en struikhei.

Waardplant

Berk

Bosbes

Lijsterbes

Meidoorn

Populier

Sleedoorn

Struikhei

Wilg

Benaming

  • Engelse naam Pale Eggar
  • Duitse naam Weissdornspinner
  • Franse naam le Bombyx de l’aubépine
  • Oud Nederlandse naam grijsbandvlinder
  • Synoniemen Bombyx crataegi

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De rupsen van de Spinner-familie spinnen een meer of minder stevige cocon om in te gaan verpoppen.De grijsbandspinner heeft een mooie grijze grondkleur met een iets donkerder eveneens grijze dwarsband. Meer over Nederlandse namen Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Trichiura: thrix, trikhos is haar en oura is een staart. Dit slaat op de sterk ontwikkelde anale pluim van de vlinder, vooral bij het vrouwtje.crataegi: crataegi is meidoorn, door Linnaeus genoemd als een van de waardplanten.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden