Groente-uil

Lacanobia oleracea

Vliegtijd & gedrag

Half april-half oktober in twee, soms drie generaties. De vlinders komen zowel licht als op smeer en bezoeken bloemen.

Groente-uil

Verspreiding in Nederland

Groente-uil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Groente-uil

Rups: juli-november. De rups foerageert vooral ´s nachts en wordt overdag soms gezien op paden en wegen, op zoek naar een geschikte plaats om zich te verpoppen. De soort overwintert als pop in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-19 mm. Opvallend zijn de wit geringde ringvlek, de grote oranjegele vlek in de donkere niervlek op de warmbruine, enigszins wit bestoven voorvleugel en de duidelijke W in de helderwitte golflijn. De witte omtrek van de ringvlek kan enigszins in sterkte variëren, evenals de witte bestuiving en de bruine grondkleur.

Kenmerken rups

Tot 45 mm; lichaam varieert in kleur van groen tot bruin, grijs of roze met fijne witte spikkeltjes; vlak onder de spiracula een brede lichtgele of witte lengteband; kop geelachtig bruin of groenachtig bruin met lichte tekening.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele w-uil (L. suasa) is meer matbruin en heeft een duidelijke tapvlek. De moeras-w-uil (L. splendens) is bonter getekend en meer roodbruin bestoven; de niervlek is wit en de W in de fijne, grijze golflijn is onopvallend. Zie ook de erwtenuil (Ceramica pisi).

Gelijkende soorten rups

Variabele w-uil (Lacanobia suasa), moeras-w-uil (Lacanobia splendens) en meldevlinder (Trachea atriplicis).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komnt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Zeer algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Het grote areaal reikt van Noord-Afrika via het Iberisch schiereiland en heel Europa tot Japan. Naar het noorden tot Midden-Scandinavië en naar het zuiden tot Voor- en Midden-Azië. Voor nadere opgaven zie Menhofer (1942).

Habitat

(Moes)tuinen, graslanden, heiden, schorren, kwelders en slikken; ook tuinbouwgebieden en kassen.

Waardplant

Graslanden

Heiden

Kwelders/schorren/slikken

Landbouwgebieden

Tuinen

Volkstuinen

Planten

Diverse kruidachtige planten, struiken en loofbomen waaronder kamille, brandnetel, sint-janskruid, zuring, ganzenvoet, hazelaar, wilg en hop.

Waardplant

Brandnetel

Ganzenvoet

Hop

Kornoelje

Schubkamille

Sint-Janskruid

Wilg

Zuring

Benaming

  • Engelse naam Bright-line Brown-eye
  • Duitse naam Gemüseeule
  • Franse naam la Potagère
    la Noctuelle des potagers
  • Oud Nederlandse naam kruizemuntuil
    kruizemuntvlinder
    tomatenmotje
  • Synoniemen Mamestra oleracea
    Polia oleracea
    Diataraxia oleracea
    Hadena oleracea

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Soms is deze soort schadelijk op groente in de moestuin. Lees verder wat Linnaeus hierover zegt onder ’toelichting wetenschappelijke naam’.Ook in de tuinbouw heet deze soort al decennia-lang groente-uil. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Lacanobia: een foute schrijfwijze van lachanobia; lakhana is groenten en bioo is leven. Het oorspronkelijke genus was uitgebreider en omvatte ook een aantal groente-eters, zoals M. brassicae.oleracea: oleraceus is betrekking hebbend op groenten. Linnaeus schrijft: ‘het leeft op (kan ook vertaald worden met in) de wortels van groenten, die het ook eet’. Het is een polyfage soort en soms zelfs schadelijk. De rups leeft vooral op de wortels.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden