Grote worteluil

Agrotis ipsilon

Vliegtijd & gedrag

Eind april-eind oktober in twee generaties, met de grootste aantallen in de herfst. Verse vlinders in het voorjaar stammen af van overwinterde rupsen, afgevlogen exemplaren zijn meestal immigranten. De vlinders komen goed op licht, smeer en bloeiende planten.

Grote worteluil

Verspreiding in Nederland

Grote worteluil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Grote worteluil

Rups: mei-augustus.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-25 mm. Goed te herkennen aan de grootte; doordat de vleugels in rusthouding ver over elkaar geslagen worden, maakt deze uil een lange en smalle indruk. De grondkleur varieert van licht- tot donkerbruin; lichte exemplaren hebben een donkere strook langs de voorrand van de voorvleugel, donkere exemplaren zijn vaak weinig contrastrijk getekend. Karakteristiek is de langgerekte pijlvormige streep aan de buitenzijde van de niervlek die het zoomveld insteekt en bijna de kleinere pijlvlekken aan de binnenzijde van de golflijn raakt.

Gelijkende soorten vlinder

De blauwvleugeluil (Peridroma saucia) mist de karakteristieke pijlvormige streep, evenals de pijlvlekken in het zoomveld en is minder contrastrijk getekend.

Gelijkende soorten rups

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Een trekvlinder die in het hele land kan worden waargenomen.

België

Vrij algemeen. Een trekvlinder die in wisselende aantallen gemeld wordt. De soort is als trekvlinder geclasssicifeerd en daarmee niet opgenomen op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Een wereldwijd voorkomende trekvlinder. De noordelijkste vondst is bij de 65e breedtegraad aan de Westkust van Noorwegen.

Habitat

Vooral akkers en groentetuinen.

Waardplant

Akkers

Landbouwgebieden

Planten

Benaming

  • Engelse naam Dark Sword-grass
  • Duitse naam Ypsiloneule
  • Franse naam la Noctulelle baignée
  • Oud Nederlandse naam ipsilonuil
  • Synoniemen Scotia ipsilon
    Euxoa ipsilon
    Agrotis ypsilon
    Hadena ypsilon
    Scotia ypsilon
    Agrotis suffusa

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De Agrotis- en Euxoa-soorten werden samengevoegd onder de groepsnaam worteluil. De rupsen hebben een relatie met plantenwortels.Vooral in rust is deze soort de grootste van de worteluilen. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Agrotis: agrotes is van het veld, iemand van het platte land. Grasland is meer het habitat dan bossen. Deze naam werd als eerste door Hübner voorgesteld (1806).ipsilon: de Griekse letter Ypsilon, geschreven als Y. Naar de zwarte buitenlijn van de ronde vlek en de donkere pijlvorm die daaraan vast zit.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden