Halvemaanvlinder

Selenia tetralunaria

Vliegtijd & gedrag

Eind maart-half augustus in twee generaties. De vlinders komen veelvuldig op licht; verder worden ze zelden gezien.

Halvemaanvlinder

Verspreiding in Nederland

Halvemaanvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Halvemaanvlinder

Rups: mei-september. De rups is vooral ´s nachts actief. De soort overwintert als pop in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-23 mm. Deze spanner rust met open, half omhoog gehouden vleugels en houdt de voorvleugels enigszins gekruld. Op de bovenzijde van de achtervleugel bevindt zich dicht bij de achterrand een donkere vlek. De zilverkleurige maanvormige middenstip op de voorvleugel is vrij groot en de daarlangs lopende buitenste dwarslijn is duidelijk gebogen op de voorste helft van de vleugel. De achterrand van de achtervleugel is enigszins gekarteld. De vlinders van de tweede generatie zijn kleiner en bleker, vaak meer geelbruin.

Kenmerken rups

Tot 38 mm; lichaam varieert in kleur van donker grijsachtig bruin tot licht roodachtig bruin; het derde paar poten van de thorax gezwollen als knoppen van een twijg; de segmenten vier, vijf, zeven en acht eveneens gezwollen; kop bruin of zwartachtig bruin

Gelijkende soorten vlinder

Zie het lindeherculesje (S. lunularia) en het herculesje (S. dentaria).

Gelijkende soorten rups

Herculesje (Selenia dentaria) en lindeherculesje (Selenia lunularia). Jonge rupsen kunnen ook verward worden met de rups van de kleine herculesspanner (Cepphis advenaria).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt voor in bosachtige gebieden, vooral op de zandgronden en in de duinen voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

West-Oost: Engeland tot Japan, in het zuiden tot het Zwarte Zeegebied en de Kaukasus; in het noorden tot boven de poolcirkel. Niet in het oostelijke Middellandse Zeegebied; in het zuidwesten Spanje, Zuid-Frankrijk, Italië en Sicilië.

Habitat

Bossen en struwelen; soms ook tuinen in het buitengebied.

Waardplant

Bossen

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse loofbomen, waaronder els, berk, sleedoorn, eik, beuk en wilg.

Waardplant

Appel

Berk

Beuk

Eik

Els

Sleedoorn

Wilg

Benaming

  • Engelse naam Purple Thorn
  • Duitse naam Violettbrauner Mondfleckspanner
  • Franse naam l’Ennomos illustre
  • Synoniemen Selenia lunaria
    Ennomos illustraria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Halvemaanvlinder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw).De halve maan is te vinden aan de vleugeltop en in het midden van voor- en achtervleugel. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Selenia: selene is de maan, vanwege de sikkelvormige discale vlekken.tetralunaria: tetra is vier en luna is de maan; naar de vier maanvormige vlekjes, op iedere vleugel één.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden