Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Heidewitvlakvlinder

Orgyia antiquoides

Vliegtijd & gedrag

Begin juli-eind augustus in één generatie. De vlinders nemen geen voedsel op. De mannetjes zijn overdag actief, de vleugelloze vrouwtjes blijven in hun cocon waarin zij ook de eieren afzetten.

Heidewitvlakvlinder

Verspreiding in Nederland

Heidewitvlakvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Heidewitvlakvlinder

Rups: mei-augustus. De rups verpopt zich in een opvallende gele cocon op de waardplant. De eieren worden afgezet in de cocon en overwinteren daarin.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: ♂ 12-15 mm. Het mannetje van deze soort lijkt veel op die van de andere Orgyia-soorten, maar is kleiner en egaler van kleur. De witte vlek in de binnenrandhoek is vrij klein. Langs de voorrand van de voorvleugel liggen vaak witachtige vlekjes. Het vleugelloze vrouwtje is licht van kleur en kort behaard.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de hoekstipvlinder (O. recens) en de witvlakvlinder (O. antiqua).

Gelijkende soorten rups

Witvlakvlinder (Orgyia antiqua), hoekstipvlinder (Orgyia recens) en moerasspinner (Laelia coenosa). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt lokaal voor op de zandgronden in het binnenland. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. Recent slechts van enkele vindplaatsen uit de Antwerpse en Limburgse Kempen bekend. In Wallonië beperkt tot de Hoge Venen. De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Komt voor van België, Nederland, Denemarken, Zuidwest-Zweden via Finland en Rusland tot in China en in een enclave in de noordelijke Balkan. Ontbreekt in Groot-Brittannië en Ierland.

Habitat

Heiden.

Waardplant

Heiden

Planten

Struikhei, dophei en wilde gagel.

Waardplant

Dopheide

Gagel

Struikhei

Benaming

  • Duitse naam Pappelkätcheneule
  • Oud Nederlandse naam heideborstelrups
  • Synoniemen Orgyia ericae

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Net als de witvlakvlinder heeft ook de heidewitvlakvlinder lichte vlekjes op de voorvleugel. De vlekjes zitten zelfs op dezelfde plaats, ze zijn echter veel minder opvallend.Dit is een soort die in heidegebieden thuis is. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Orgyia: orguia is strict genomen het bereik van uitgestrekte armen, een basisgrootheid; hier worden de uitgestrekte armen zelf bedoeld, naar de houding van de rustende vlinder, met de voorpoten naar voren uitgestrekt.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1822)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden