Vliegtijd & gedrag
Eind mei-begin oktober in één langgerekte generatie; soms een partiële tweede generatie. Bij hoge temperaturen of extreme droogte gaan de vlinders gedurende een periode van maximaal enkele weken in zomerslaap (aestivatie). De vlinders komen op licht, soms in grote aantallen. Ze komen op smeer en nectarplanten, waarop ze soms uren achtereen zitten te drinken. Overdag kunnen ze gemakkelijk opgejaagd worden uit de strooisellaag of uit lage vegetatie; de vlinders vliegen dan snel op om zich opnieuw te verbergen en tonen bij het opvliegen, net als de andere Noctua-soorten, hun fel gekleurde achtervleugels.
- Snel naar
- Waarnemingen
- Levenscyclus
Verspreiding
Levenscyclus
Huismoeder
Rups: september-begin mei. De rups, die zowel in een groene als in een bruine vorm voorkomt, foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag in de grond. De soort overwintert als rups, maar komt tijdens milde winternachten geregeld tevoorschijn. De verpopping vindt plaats in de grond. De eieren worden in grote groepen afgezet op de waardplant en zijn vaak gemakkelijk te vinden.
Ei-afzet
Rups
Cocon
Vlinder
Museum
Verspreiding
Heel Europa inclusief IJsland, naar het noorden tot Midden-Scandinavië (een enkeling nog noordelijker), Noord-Afrika (Canarische eilanden tot Egypte), Voor-Azië (tot Afghanistan en Noordwest-India); in Rusland tot Novosibirsk. In Canada geïmporteerd: sinds 1979 in Nova Scotia, sinds 1984 in New Foundland en nog steeds in uitbreiding (Wright & Neil 1983, Morris 1987).
Benaming
- Engelse naam Large Yellow Underwing
- Duitse naam Hausmutter
- Franse naam le Hibou
- Oud Nederlandse naam hooivlinder
-
Synoniemen
Agrotis pronuba
Triphaena pronuba
Triphaena innuba
Meer over de naam
Toelichting Nederlandse naam
Huismoeder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).Voor de achtergrond van huismoeder zie bij 'toelichting wetenschappelijke naam'. Meer over Nederlandse namen
Toelichting wetenschappelijke naam
Noctua: noctus, noctu is de nacht, 's nachts. Noctua is ook een uilensoort met kleine oortjes en gewijd aan Minerva. Of Linnaeus aan deze vogel dacht toen hij de naam gaf is onbekend; opvolgers legden wel dit verband. Deze naam werd ook de familieaanduiding, zowel in de wetenschappelijke naam als in het Nederlandse 'uilen'. De essentie dient gezocht te worden in de nachtelijke leefwijze van deze vlinders.pronuba: pronuba is een bruidsmeisje. Een enthomologische verklaring is hier niet voor, wel past het weer geheel in de gewoonte van Linnaeus om vlinders met gekleurde achtervleugels vrouwennamen te geven en dan bij voorkeur in de huwelijkssfeer.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Herkenning
Voorvleugellengte: 21-26 mm. Een zeer variabele, maar kenmerkende uil met een lange, smalle afgeronde voorvleugel. Op de plaats waar de golflijn de voorrand raakt, ligt een scherp afgetekend zwart vlekje. De voorvleugel van het mannetje varieert van rood- of zwartachtig bruin met weinig tekening tot licht roodachtig bruin met een lichtbruine of grijze marmering en een lichte strook langs de voorrand. Bij het vrouwtje is de voorvleugel meestal gelijkmatig lichtbruin of bruinachtig grijs en niet gemarmerd, maar gevarieerd bespikkeld met donkere schubben; soms zijn ze enigszins roodachtig. Langs de achterrand van de oranjegele achtervleugel loopt een tamelijk smalle zwarte band; er is geen middenvlek aanwezig. In vooraanzicht vallen de iets vooruitstekende, spitse palpen op.
, Guust de Vries.webp "23330072 bosaardbei (Fragaria vesca), Guust de Vries.JPG")
 3, Guust de Vries.webp "05650041 aardappel (Solanum tuberosum) 3, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "05650070 paardenbloem (Taraxacum officinale) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "11360099 peen (Daucus carota) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "23330042 slanke sleutelbloem (Primula elatior) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "23090088 driekleurig viooltje (Viola tricolor) 2, Guust de Vries.JPG")
