Bedreigd (voorlopige rode lijst)

Iepentakvlinder

Ennomos autumnaria

Vliegtijd & gedrag

Half juni-eind september in één generatie. Komt op licht; wordt verder zelden waargenomen.

Iepentakvlinder

Verspreiding in Nederland

Iepentakvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Iepentakvlinder

Rups: april-begin augustus. De ontwikkeling van de rupsen duurt opvallend lang. De rups verpopt zich aan de onderkant van een blad of op de grond. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 21-28 mm. Deze spanner houdt, evenals de andere Ennomos-soorten, de vleugels in rust schuin omhoog. De donkere spikkeling varieert sterk in dichtheid maar ontbreekt zelden. De intensiteit van de dwarslijnen varieert. Het mannetje heeft geveerde antennen, het vrouwtje ongeveerde. De vrouwtjes zijn veel groter dan die van de andere Ennomos-soorten, de mannetjes zijn ongeveer even groot als de vrouwtjes van de andere soorten.

Kenmerken rups

Tot 55 mm; zeer slank, naar de kop versmald; bruin of groenachtig bruin met okerkleurig bruine tekening, glanzend; de segmenten vijf, zes en acht gezwollen, waardoor hij sterk op een takje lijkt; kop tamelijk rechthoekig in omtrek, grijsachtig bruin met okerkleurige tekening.

Gelijkende soorten vlinder

Het geelblad (E. quercinaria) houdt in rust de vleugels platter en mist de spikkeling. Bij de geelschouderspanner (E. alniaria) is het borststuk citroengeel, heeft de buitenste dwarslijn een sterke kromming en is de afstand van deze lijn tot de vleugelpunt relatief klein. Bij de essenspanner (E. fuscantaria) komen de beide dwarslijnen bij de binnenrand van de vleugel gewoonlijk dicht bij elkaar. De gehakkelde spanner (E. erosaria) is veel minder gevlekt.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: bedreigd.

België

Vrij zeldzaam, maar wijdverbreid in Vlaanderen; vooral in de westelijke helft. In Wallonië zeldzaam, maar wijdverbreid. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van West- en Midden-Europa tot Oost-Azië. Voor Japan is ssp. intermedia (Inoue, 1942) beschreven. Noord-Zuid: Midden-Scandinavië en Zuid-Frankrijk, Corsica.

Habitat

Vooral loofbossen, struwelen en tuinen.

Waardplant

Loofbossen

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder els, berk, eik, sleedoorn en bosbes.

Waardplant

Berk

Bosbes

Eik

Els

Sleedoorn

Benaming

  • Engelse naam Large Thorn
  • Duitse naam Herbst-Zackenrandspanner
  • Franse naam l’Ennomos de l’aulne
  • Synoniemen Eugonia autumnaria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Iepentakvlinder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw).Mogelijk heeft het uiterlijk van de rups iets met een iepentak te maken. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Ennomos: ennomos is wettelijk, binnen de wet en door Treitschke vertaald met ‘rechtmässig’, legaal; hij beschouwde dit genus als de omvatter van de echte Geometriden terwijl dan de andere genera de mindere spanners (buiten de wet) bevatten.autumnaria: autumnus is herfst; de vliegperiode strekt zich uit tot het begin van het najaar.

Auteursnaam en jaartal
(Werneburg, 1859)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden