Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Kajatehoutspanner

Pelurga comitata

Vliegtijd & gedrag

Half juni-half september in gewoonlijk één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht.

Kajatehoutspanner

Verspreiding in Nederland

Kajatehoutspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Kajatehoutspanner

Rups: augustus-oktober. De soort overwintert als pop in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-18 mm. De bruinachtig gele of lichtbruine voorvleugel is breed en tamelijk afgerond van vorm; de vleugelpunt is enigszins spits. De middenband is donkerder van kleur en heeft halverwege een duidelijke uitstulping, meestal in de vorm van een stompe punt. De middenband bestaat uit verschillende zones die naar het midden toe steeds lichter worden en die gemarkeerd zijn door gegolfde randen. In de lichtste zone bevindt zich een kleine donkere middenstip. De tekening varieert slechts in kleine details.

Kenmerken rups

Tot 23 mm; lichaam vrij dik met ruwe huid; bleek okerkleurig, soms met roze zweem, zwaar getekend met grijsachtig zwart boven de spiracula; een duidelijke brede zigzagstreep langs de flanken en donkere chevrons op de rug; kop witachtig met roodbruine tekening.

Gelijkende soorten vlinder

De gewone agaatspanner (Eulithis populata) heeft een dubbel gepunt uitsteeksel aan de middenband. De bessentakvlinder (Eulithis mellinata) onderscheidt zich door de kenmerkende rusthouding en het ontbreken van de middenstip.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in heel Vlaanderen en achteruitgaand. Wijdverbreid, maar waargenomen in lage aantallen. In Wallonië zeldzaam; recente waarnemingen uit alle provincies. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Spanje, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden tot de poolcirkel, in het zuiden: Italië, de Balkan tot in het westelijke deel van Centraal-Azië.

Habitat

Ruige open plekken, zowel op het platteland als in stedelijke omgeving en (volks)tuinen.

Waardplant

Ruderale terreinen

Stedelijke omgeving

Tuinen

Volkstuinen

Planten

Diverse planten, waaronder melde en ganzenvoet.

Waardplant

Ganzenvoet

Melde

Benaming

  • Engelse naam Dark Spinach
  • Duitse naam Melden-Blattspanner
  • Franse naam la Cidarie accompagnée
    la Phalène de la patte-d’oie
  • Oud Nederlandse naam akkerspanner
    kajatehoutspanner
  • Synoniemen Larentia comitata
    Cidaria comitata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Kajatehoutspanner is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw). Het woord kajatehout stamt uit het vroegere Nederlands-Indië, maar de betekenis voor de naamgeving van de gelijknamige spanner is onbekend; mogelijk dat de nervatuur van het hout overeenkomsten vertoont met het lijnenpatroon op de vleugel van de vlinder. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Pelurga: pelourgos is een werker in de klei. Vanwege de grijze kleikleur van deze soort.comitata: comitor is bijwonen, begeleiden. Heeft waarschijnlijk te maken met de gelijkenis met S. chenopodiata, de soort die in de Systema naturae direct voorafging aan P. comitata; voor deze twee soorten gebruikte Linnaeus nagenoeg dezelfde bewoording.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden