Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Kantstipspanner

Scopula ornata

Vliegtijd & gedrag

Half mei-eind augustus in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen in kleine aantallen op licht en op smeer. Overdag worden ze gemakkelijk opgejaagd uit het gras.

Kantstipspanner

Verspreiding in Nederland

Kantstipspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Kantstipspanner

Rups: het hele jaar waar te nemen. De halfvolgroeide rups overwintert tussen het gras en verpopt zich in een losse cocon op de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-13 mm. Het meest opvallend bij deze spanner zijn de krijtwitte vleugels met het hoofdzakelijk grijs met bruine zoomveld dat geflankeerd wordt door een sierlijk golvende, in dikte wisselende zwartachtige buitenste dwarslijn. Er is weinig variatie. Soms is het grijs van het zoomveld heel licht en lijkt het zoomveld op het eerste gezicht alleen uit de tegen de buitenste dwarslijn gelegen bruine vlekken te bestaan.

Gelijkende soorten rups

Lijkt op de lichte variant van de roomkleurige stipspanner (Scopula floslactata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land slechts incidenteel waargenomen. De enige uitzondering hierop zijn de duinen tussen Egmond en Bloemendaal en de kalkgraslanden in Zuid-Limburg, waar deze soort iets minder zeldzaam lijkt te zijn. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Slechts enkele recente waarnemingen in Oost-Brabant (2012); vroeger ook waargenomen in Limburg. In Wallonië vrij zeldzaam en wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas; lokaal algemeen in de kalkstreek en de Gaume. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noord-Afrika, het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden tot Oost-Azië; in het noorden tot Zuid-Scandinavië en in het zuiden: Italië, de Balkan, Cyprus, Klein-Azië en de Kaukasus. Ook opgaven uit Noord-Iran (het Elburs gebergte), Kazachstan, Oezbekistan, Kirgisië en Tadzjikistan.

Habitat

Vooral (kalk)graslanden.

Waardplant

Graslanden

Kalkgraslanden

Planten

Tijm en andere kruidachtige planten.

Waardplant

Tijm

Benaming

  • Engelse naam Lace Border
  • Duitse naam Schmuck-Kleinspanner
  • Franse naam la Phalène ornée
  • Oud Nederlandse naam kantspanner
  • Synoniemen Acidalia ornata
    Acidalia ornataria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula’s en Idaea’s zijn stipspanners. De achterrand van de vleugels lijkt een kanten kraagje. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Scopula: scopula is een kleine borstel. Bedoeld wordt een uitschuifbaar schubbenborsteltje op het scheenbeen van een aantal mannetjes van dit genus.ornata: ornatus is versierd, hetgeen een omschrijving is van het uiterlijk van de vlinder.

Auteursnaam en jaartal
(Scopoli, 1763)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden