Kompassla-uil

Hecatera dysodea

Vliegtijd & gedrag

Eind mei-half augustus in één generatie. De vlinders komen op licht en bezoeken bloemen.

Kompassla-uil

Verspreiding in Nederland

Kompassla-uil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Kompassla-uil

Rups: eind juni-september. De rupsen worden soms rustend op de waardplant gevonden. De soort overwintert als pop net onder de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-15 mm. Deze uil is te herkennen aan het fijne patroon van witte en oranje vlekjes op de, soms groenachtig getinte, grijze voorvleugel, waarvan het middenveld donkerder is dan de rest. Opvallend zijn vooral de oranje vlekjes in het zoomveld en langs de binnenrand. De lichte achtervleugel heeft een brede bruine zoom.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam okerkleurig of bleek roodachtig bruin met zwarte vlekjes, bleek groenachtig onder de lijn van de spiracula; soms met drie fijne, zwartachtige lengtestrepen over de rug; kop bleek geelachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

De gele granietuil (Polymixis flavicincta) en kustuil (Polymixis lichenea zijn) aanzienlijk groter; de kustuil heeft bovendien een grotendeels witte achtervleugel. Zie ook de tweekleurige uil (H. bicolorata).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Een soort die vooral wordt waargenomen in het zuiden en westen van het land. RL: niet bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam en toegenomen; wijdverbreid in alle provincies. In Wallonië zeldzaam, vooral gezien ten noorden van Samber en Maas. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noord-Afrika via het Iberisch schiereiland tot Midden-Europa en door de gematigde zone tot de Oeral. De noordelijke grens verloopt zuidelijk van de Oostzee, de zuidgrens tot Voor- en Midden-Azië.

Habitat

Wegbermen, (volks)tuinen en ruderale terreinen.

Waardplant

Ruderale terreinen

Tuinen

Volkstuinen

Wegbermen

Planten

Diverse wilde en gekweekte soorten sla, waaronder kompassla.

Waardplant

Sla

Benaming

  • Engelse naam Small Ranunculus
  • Duitse naam Kompasslatticheule
  • Franse naam la Noctuelle dysodée
  • Synoniemen Hadena dysodea
    Polia dysodea
    Hecatera chrysozona
    Mamestra chrysozona
    Polia spinaciae

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Meerdere slasoorten zijn waardplant voor deze soort, zo ook kompassla. Ook in de Duitse soortnaam is kompassla opgenomen. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Hecatera: Hecate is de god van de onderwereld. Deze naam heeft dezelfde achtergrond als die van Hadena en van Hada.dysodea: dusodes is vies ruikend. Mogelijk is de ervaring geweest dat bij het kweken in een afgesloten doos de zaak ging stinken hetgeen werd veroorzaakt door de voedselplant Lutatus, sla, die dan aan het rotten was.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden