Koolbandspanner

Xanthorhoe designata

Vliegtijd & gedrag

Half april-eind augustus in twee generaties. De vlinders worden overdag soms opgejaagd uit struiken en lage vegetatie en komen geregeld op licht.

Koolbandspanner

Verspreiding in Nederland

Koolbandspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Koolbandspanner

Rups: juni-juli en eind augustus-oktober. De soort overwintert als pop in een cocon in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-14 mm. Goed te herkennen aan de grijswitte voorvleugel en de tamelijk smalle oranjeroze (zelden grijsachtige) middenband die afgezet is met meerdere zwarte lijnen. Deze band heeft in de buitenste rand vlak bij de voorrand twee naar buiten uitstekende tanden; de band loopt in de richting van de binnenrand smal toe en heeft vaak een dikke zwarte bovenrand. De kleur kan variëren, in het bijzonder de verhouding tussen het zwart en het oranjeroze van de middenband.

Gelijkende soorten rups

Springzaadbandspanner (Xanthorhoe biriviata), bruine vierbandspanner (Xanthorhoe spadicearia), vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata), grote vierbandspanner (Xanthorhoe quadrifasiata), geoogde bandspanner (Xanthorhoe montanata), zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata), scherphoekbandspanner (Euphyia unangulata) en egale bosrankspanner (Horisme tersata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Dezelfde verspreiding als X. biriviata maar ook vastgesteld op IJsland. Niet op de Balkan, wel in het westen van Centraal-Azië.

Habitat

Vooral graslanden, natte heiden, bossen en struwelen.

Waardplant

Bossen

Graslanden

Natte heiden

Struwelen

Planten

Diverse kruidachtige planten zoals herik en raket. In UK en Finland ook op koolzaad en broccoli.

Waardplant

Herik

Kool

Raket

Benaming

  • Engelse naam Flame Carpet
  • Duitse naam Kohl-Blattspanner
  • Synoniemen Larentia designata
    Epirrhoe designata
    Cidaria designata
    Cidaria propugnata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De bandspanners hebben een bandtekening dwars over de vleugels.Koolbandspanner is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw). De achtergrond van kool is niet duidelijk. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Xanthorhoe: xanthos is geel en rhoe is een stroom, een rivier; verwijzend naar de gelige kronkellijnen die een aantal soorten van dit genus kenmerken.designata: designo is duidelijk maken; waarschijnlijk doelend op de mediane lijn die duidelijker uitkomt dan de andere lijnen op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden