Bedreigd (voorlopige rode lijst)

Lariksdwergspanner

Eupithecia lariciata

Vliegtijd & gedrag

Half april-half september in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht; overdag kunnen ze opgejaagd worden van de takken van de waardplant.

Lariksdwergspanner

Verspreiding in Nederland

Lariksdwergspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Lariksdwergspanner

Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-12 mm. De voorvleugel van deze dwergspanner is vrij spits en heeft een duidelijk patroon van vele dwarslijnen. De belangrijkste hiervan is de middelste dwarslijn, die om de vrij kleine middenstip buigt en een haakse hoek maakt. De buitenste lichte dwarsband op de voorvleugel maakt bij de voorrand een vrij scherpe zigzagslinger. Op de bovenkant van het borststuk ligt een wit vlekje, dat echter niet altijd zichtbaar is. Melanistische exemplaren zijn uiterlijk meestal niet van melanistische vormen van andere soorten te onderscheiden; voor een zekere determinatie is in dat geval genitaliënonderzoek nodig.

Kenmerken rups

24-26 mm. Lijf lichtbruin of groen met een donkerder ruglijn, een vage subdorsale lijn en een bleke wit- of geelachtige stigmalijn.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de lindedwergspanner (E. egenaria), de schermbloemdwergspanner (E. tripunctaria), de grijze dwergspanner (E. subfuscata), de duizendbladdwergspanner (E. millefoliata) en de grasklokjesdwergspanner (E. impurata).

Gelijkende soorten rups

Hoekbanddennenspanner (Pennithera firmata), sparspanner (Thera variata), schijn-sparspanner (Thera britannica), naaldboomspanner (Thera obeliscata), jeneverbesspanner (Thera juniperata), streepjesdwergspanner (Eupithecia intricata), dennenspanner (Bupalus piniaria), dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria), lariksspanner (Macaria signaria) en gerimpelde spanner (Macaria liturata). De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn. Vergelijk daarnaast ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen en het habitat.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het hele land voor, vooral op zandgronden; op sommige vliegplaatsen talrijk. Dankzij de aanplant van jeneverbes in veel tuinen breidt deze soort zich steeds verder uit. RL: bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam, met verspreide waarnemingen in alle provincies. In Wallonië wijdverbreid en lokaal vrij algemeen. De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van de Britse eilanden via West- en Midden-Europa tot Siberië, Kamtsjatka en het Amoergebied, ook Mongolië, Korea en Japan; in het zuiden: van Spanje en Italië tot de Balkan, in het noorden tot Midden-Scandinavië. Ook in Noord-Amerika.

Habitat

Naaldboomaanplanten, houtsingels, tuinen en parken.

Waardplant

Naaldbossen

Parken

Tuinen

Planten

Europese lork en soms jeneverbes.

Waardplant

Jeneverbes

Lariks

Benaming

  • Engelse naam Larch Pug
  • Duitse naam Lärchen-Blütenspanner
  • Franse naam l’Eupithécie du mélèze

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.De Europese lork is de belangrijkste waardplant van deze dwergspanner. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.Lariciata: Larix decidua is de europese lork, de waardplant van deze soort.

Auteursnaam en jaartal
(Freyer, 1841)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden