Ernstig bedreigd (voorlopige rode lijst)

Loofboomdwergspanner

Eupithecia exiguata

Vliegtijd & gedrag

Eind april-eind juni in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de late namiddag en komen op licht.

Loofboomdwergspanner

Verspreiding in Nederland

Loofboomdwergspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Loofboomdwergspanner

Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-12 mm. De enigszins spitse voorvleugel heeft een gebogen, enigszins S-vormige voorrand en een grijsachtige grondkleur. De zwarte middenstip is niet groot maar wel duidelijk en vaak enigszins langwerpig van vorm. Aan de buitenrand van de middenband bevinden zich vijf zwarte pijlvlekjes van gelijke lengte, die naar binnen wijzen in de richting van de middenstip. De buitenrand van de middenband maakt vlak voor de voorrand van de vleugel een duidelijke S-bocht; vanuit de lichte dwarsband daarnaast steken twee lichte strokleurige uitsteeksels in de richting van de achterrand van de vleugel.

Kenmerken rups

23-25 mm. Lijf heldergroen met een roodachtig bruine ruglijn die varieert in duidelijkheid en een roodachtig bruine stigmalijn waar beneden de rupsonderkant heel bleek groen is.

Gelijkende soorten vlinder

De voorjaarsdwergspanner (E. abbreviata) heeft dezelfde vorm en grootte en hetzelfde algemene patroon, maar de voorvleugel is bruiner en meer gevlekt; de middenstip en de pijlvormige vlekjes zijn kleiner.

Gelijkende soorten rups

De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land af en toe waargenomen op de zandgronden. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Slechts enkele recente waarnemingen in Noord-Limburg. In Wallonië vrij zeldzaam en wijdverbreid. Er is onvoldoende data om de soort te beoordelen voor de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In Midden- en Noord-Europa wijdverbreid; in het westen tot de Britse eilanden in het oosten tot het Amoergebied. Noord-Zuid: van Noord-Scandinavië tot de zuidrand van de Alpen en zuidwestelijk tot Corsica.

Habitat

Bossen en struwelen.

Waardplant

Bossen

Struwelen

Planten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder zuurbes, meidoorn, sleedoorn en kornoelje.

Waardplant

Kornoelje

Meidoorn

Sleedoorn

Zuurbes

Benaming

  • Engelse naam Mottled Pug
  • Duitse naam Hecken-Blütenspanner
  • Franse naam l’Eupithécie dwe l’aubépine
  • Synoniemen Tephroclystia exiguata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.De rups van deze dwergspanner leeft op diverse loofboomsoorten. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.Exiguata: exiguus is bijzonder klein. Niet klein binnen de dwegspanners maar wel klein binnen het genus waar Hübner deze vlinder inplaatste nl. Geometra.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1813)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden