Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Maanuiltje

Cosmia pyralina

Vliegtijd & gedrag

Begin juni-half augustus in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken honingdauw.

Maanuiltje

Verspreiding in Nederland

Maanuiltje

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Maanuiltje

Rups: mei-juni. De rups leeft tussen samengesponnen bladeren. De rups is kannibalistisch, ook als er voldoende voedsel aanwezig is. De verpopping vindt plaats in een cocon in de strooisellaag. De soort overwintert als ei.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-16 mm. Het opvallendste kenmerk op de diep rozeachtig bruine voorvleugel is de gedeeltelijk witachtige halvemaanvormige vlek langs de voorrand dicht bij de vleugelpunt; vanwege de vaak roze en zacht paarse kleur doet deze vlek enigszins denken aan een rozenblaadje. Het gedeelte van het middenveld dat grenst aan de buitenste dwarslijn is extra donker van kleur en contrasteert sterk met het lichtere zoomveld. De ringvlek is afwezig. De achtervleugel is (donker)grijs gekleurd met een blekere franje.

Gelijkende soorten vlinder

De iepenuil (C. diffinis) heeft vrij grote, scherp afgetekende witte vlekken langs de voorrand en mist de kenmerkende halvemaanvormige vlek bij de vleugelpunt. Zie ook de donkere iepenuil (C. affinis).

Gelijkende soorten rups

Sierlijke voorjaarsuil (Orthosia gracilis), variabele voorjaarsuil (Orthosia incerta), tweestreepvoorjaarsuil (Orthosia cerasi), nunvlinder (Orthosia gothica), katwilguiltje (Brachylomia viminalis), bruine essenuil (Lithophane semibrunnea), gageluil (Lithophane lamda), eikenuiltje (Dryobotodes eremita), hyena (Cosmia trapezina), roestuil (Mniotype satura) en gele granietuil (Polymixis flavicincta). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in het hele land. Komt wijdverbreid voor in lage aantallen. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In Europa naar het noorden tot Midden-Engeland en Zuid-Scandinavië; naar het zuiden tot Noord-Spanje, Midden-Italië, Bulgarije en de Kaukasus. In Azië naar het oosten tot Korea en Japan.

Habitat

Struwelen, bossen en parken; soms tuinen.

Waardplant

Bossen

Parken

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse loofbomen en struiken met een voorkeur voor meidoorn, sleedoorn, appel en iep.

Waardplant

Appel

Iep

Meidoorn

Sleedoorn

Benaming

  • Engelse naam Lunar-spotted Pinion
  • Duitse naam Violettbraune Ulmeneule
  • Franse naam la Cosmie pyraline
  • Synoniemen Calymnia pyralina

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Deze soort heeft een maanvormige witte vlek bij de vleugelpunt. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Cosmia: kosmios is gepast, netjes, naar het duidelijke uiterlijk van de soorten binnen dit genus. Deze naam werd al genoemd door Hübner in zijn Tentamen, 1806.pyralina: pyralynus is lijkend op een Pyralis zoals b.v. P. farinalis (een micro uit de Pyralidae)

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden