Metaalvlinder

Adscita statices

Vliegtijd & gedrag

Half mei-begin augustus in één generatie. De vlinders vliegen vooral bij zonnig weer. Ze besteden veel tijd aan het bezoeken van bloemen zoals jakobskruiskruid, klaver, slangenkruid en distels, waarop ze bij bewolkt weer rusten. Parende exemplaren worden vooral ´s middags gezien. Op warme avonden beginnen de mannetjes soms rond een uur voor zonsondergang opnieuw te vliegen.

Metaalvlinder

Verspreiding in Nederland

Metaalvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Metaalvlinder

Rups: augustus-mei. De soort overwintert als halfvolgroeide rups onder in de grasvegetatie en verpopt zich in een cocon dicht bij de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: ♂ 12-15 mm, ♀ 11-13 mm. De meest algemene soort van de in Nederland en Belgiëvoorkomende metaalvlinders, die uiterlijk veel op elkaar lijken. De voorvleugel is metaalgroen (soms blauwachtig) en de achtervleugel licht bruingrijs. Het achterlijf is rood of groen met metaalglans. Het mannetje heeft iets grotere, bredere en sterker geveerde antennen dan het vrouwtje. De voorvleugel kan echter ook roestbruin verkleuren. Veranderingen in de vochtigheidsgraad van de omgeving beïnvloeden de eigenschappen van de multilaag van de vleugelschubben, waardoor een significante verschuiving optreedt van de groene piekreflectie in droge toestand naar een roestbruine in vochtige toestand, wat resulteert in de sterke kleurverandering tussen dag (blauwachtig/metaalgroen als waarschuwing voor gif) en nacht (roestbruin als camouflage). (Wilts et al, 2019)

Kenmerken rups

Tot 12 mm; gedrongen en pissebedvormig; lichaam mat okergeel met fijne zwarte stipjes en kleine haarbosjes, die op de rug en aan weerskanten van het lichaam op bruinachtige of geelachtige wratjes staan ingeplant; zeer kleine, donkerbruine in het lichaam ingetrokken kop.

Gelijkende soorten vlinder

De bruine metaalvlinder (Rhagades pruni) is minder metaalgroen en hebben geen roltong: het mannetje van de bruine metaalvlinder is voornamelijk bruinzwart, het vrouwtje heeft een zwakke groene metaalglans, vooral langs de vleugelrand en bij de vleugelwortel. Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen beide soorten.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt vooral op de zandgronden in het oosten van het land en op Waddeneilanden voor; komt lokaal ook voor in het veenweidegebied. RL: niet bedreigd.

België

EIn Vlaanderen wijdverbreid en vrij algemeen, maar lokaal. Zeldzamer in de westelijke helft van Vlaanderen; ontbreekt in grote delen van Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij algemeen. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Heel Midden-Europa, inclusief Engeland en Scandinavië; in Finland tot de 66e breedtegraad. Oostelijk minstens tot West-Siberië, zuidoostelijk tot Alaj; zuidelijk tot Armenië, het noorden van de Balkan en via de Alpen naar Noord-Spanje.

Habitat

Open biotopen zoals vochtige graslanden, blauwgraslanden, kalkgraslanden, heiden, duinen, brede bospaden en open plekken in het bos; ook moerassige terreinen.

Waardplant

Blauwgraslanden

Bospaden

Duinen

Heiden

Kalkgraslanden

Moerassen

Open plekken in het bos

Planten

Veldzuring en schapenzuring.

Waardplant

Zuring

Benaming

  • Engelse naam Forester moth
  • Duitse naam Ampfer-Grünwidderchen
  • Franse naam La Turquoise (de la Sarcille)
  • Oud Nederlandse naam groene zygaene
    klein groentje
    standkruidvlinder
  • Synoniemen Ino statices
    Procris statices
    Adscita heuseri
    Adscita lutrinensis

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De metaalvlinder heeft een metaalglans over de vleugels. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Adscita: adscitus is inlijven, registreren. Bij het beschrijven van de Sphinx had Linnaeus een groepje van zeven soorten over. Hij bracht deze soorten onder (inlijven) bij de Sphinx bij gebrek aan een betere plaats.statices: statice armeria (tegenwoordig Armeria maritinum) is engels gras, hetgeen niet de waardplant is en Linnaeus heeft dat ook niet beweerd.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden