Vliegtijd & gedrag
Begin april-begin juni in één generatie. De mannetjes vliegen bij zonnig weer overdag in snelle vlucht en worden dan soms verward met dagvlinders zoals de kleine vos (Aglais urticae). De vlinders worden zelden in grote aantallen gezien, behalve wanneer er een onbevrucht vrouwtje is gevonden; één vrouwtje kan namelijk vele mannetjes aantrekken. De vrouwtjes vliegen ´s nachts en komen in kleine aantallen op licht, gewoonlijk vroeg in de nacht. Soms worden ze overdag rustend aangetroffen.
- Ga direct naar
- Levenscyclus
- Herkenning
- Foto's
- Habitat & Waardplanten
Verspreiding in Nederland
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Levenscyclus
Nachtpauwoog
Rups: mei-augustus. De rupsen leven eerst in groepen en zijn overdag vaak goed zichtbaar. De pop overwintert in een lichtbruine stevige papierachtige cocon. Deze heeft de vorm van een urn met rondom de nauwe opening een krans van rechtopstaande stekels om predatoren te weren. De cocon is iets boven de grond vastgemaakt aan plantenstengels. De eieren worden in groepjes afgezet en vastgehecht aan de waardplant.
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: ♂ 27-32 mm, ♀ 35-41 mm. Goed herkenbaar en weinig variabel. Op alle vleugels heeft deze nachtvlinder een opvallend oog.
Kenmerken rups
Tot 60 mm; lichaam donkergroen of geelachtig groen met transversale, zwarte banden, waarin gele of roze-purperen wratten met korte zwarte borstelharen staan geplaatst; de helderoranje spiracula zijn zwartgerand; kleine, groene kop. Het zwart van de banden is zeer variabel en is soms tot een aanrtal zwarte stippen gereduceerd, terwijl het in het andere geval dermate is uitgebreid, dat de banden elkaar raken. De jonge rupsjes zijn zwart met een geelachtige lengtestreep over de flanken.
Gelijkende soorten vlinder
De grote nachtpauwoog (S. pyri) is donkerder en bovendien veel groter.
Gelijkende soorten rups
Jonge rupsen van de nachtpauwoog kunnen verward worden met rupsen van de veenheide-uil (Acronicta menyanthidis).
Foto's
Ei-afzet
Rups
Cocon
Vlinder
Verspreiding
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt vooral op de Veluwe voor, de Utrechtse Heuvelrug, in heidegebieden in het noordoosten van het land en in de drie zuidelijke provincies; kan op sommige vliegplaatsen talrijk zijn. RL: kwetsbaar.
België
Vrij zeldzaam, maar lokaal algemeen in heel Vlaanderen. In Wallonië vrij algemeen en wijdverbreid. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van het Iberisch schiereiland en de Brotse eilanden via heel Europa inclusief Scandinavië en het Middellandse Zeegebied en via de gematigde zone naar Oost-Azië.
 3, Guust de Vries.webp "11370009 ruwe berk (Betula pendula) 3, Guust de Vries.JPG")
, Guust de Vries.webp "11340093 (Vaccinium myrtillus), Guust de Vries.JPG")
 1, Guust de Vries.webp "05650031 koebraam (Rubus ulmifolius) 1, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "91460040 gewone dophei (Erica tetralix) 2, Guust de Vries.JPG")
, Guust de Vries.webp "05640005 tweestijlige meidoorn (Crataegus laevigata), Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "05650028 moerasspirea (Filipendula ulmaria) 2, Guust de Vries.JPG")
 1, Guust de Vries.webp "11370019 sleedoorn (Prunus spinosa) 1, Guust de Vries.JPG")
 4, Guust de Vries.webp "91340043 struikhei (Calluna vulgaris) 4, Guust de Vries.JPG")
 1, Guust de Vries.webp "23090004 schietwilg (Salix alba) 1, Guust de Vries.JPG")
