Ernstig bedreigd (voorlopige rode lijst)

Nekspindertje

Cyclophora annularia

Vliegtijd & gedrag

Eind april-september in twee generaties; de weinige Nederlandse waarnemingen zijn gedaan in mei en in augustus. De vlinders vliegen vanaf de schemering. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes komen in kleine aantallen op licht en kunnen overdag van de waardplant of uit de omringende vegetatie worden opgejaagd.

Nekspindertje

Verspreiding in Nederland

Nekspindertje

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Nekspindertje

Rups: juli en september. De soort overwintert als gordelpop aan een blad of tussen het mos.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-14 mm. Een goed herkenbare roomkleurige spanner met zowel op de voor- als de achtervleugel een ringvormige vlek en een uniek en verfijnd patroon van gevarieerde zwarte dwarslijnen: een geschulpte binnenste en getande buitenste dwarslijn, de laatste aan de binnenzijde vergezeld door een donkere schaduw, en een onderbroken franjelijn. De tekening kan enigszins variëren in intensiteit. Soms ontbreken de ringvormige vlekken.

Kenmerken rups

Tot 23 mm; lichaam donker fluweelachtig groen, met lichtere geelachtig groene insnijdingen tussen de segmenten; over de rug een gele middenstreep met aan weerszijden een gele golflijn; kop bruin met lichtere tekening. Er is ook een lichtbruine vorm.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een soort waarvan de meeste waarnemingen uit Zuid-Limburg komen. In 2015 is er ook weer 1 in Gelderland waargenomen. Werd vroeger ook waargenomen in Noord-Brabant. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Slechts een beperkt aantal losse waarnemingen (zwervers) in alle provincies. In Wallonië wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas; vrij algemeen in de Viroinvallei en de Gaume. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Spanje via West- en Midden-Europa tot Zuid-Rusland, in het zuiden: Italië, de Balkan en Klein-Azië, in het noorden tot Denemarken en de Baltische landen. Uit Zweden en Finland slechts enkelingen uit de zuidelijke delen.

Habitat

Oude bossen en struwelen.

Waardplant

Bossen

Struwelen

Planten

Veldesdoorn of Spaanse aak.

Waardplant

Esdoorn

Benaming

  • Engelse naam Mocha
  • Duitse naam Ahorn-Gürtelpuppenspanner
  • Franse naam la Phalène mariée
    l’Éphyre omicron
  • Synoniemen Cyclophora annulata
    Cosymbia annulata
    Ephyra annulata
    Zonosoma annulata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
In zijn boek ‘Onze vlinders’ vermeldt Ter Haar reeds deze opmerkelijke Nederlandse naam (begin vorige eeuw). De achtergrond van deze naam blijft onduidelijk. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Cyclophora: kuklos is een ring en phoreo is dragen. De discale vlekken op de voorvleugels van een aantal soorten.annularia: annulus is een kleine ring; heeft betrekking op de discale merktekens op voor- en achtervleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Fabricius, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden