Vliegtijd & gedrag
Half juni-half oktober in één generatie. De vlinders zijn zowel overdag als ´s nachts actief en komen op licht, vooral de mannetjes. Overdag rusten ze soms op boomstammen of palen.
- Ga direct naar
- Levenscyclus
- Herkenning
- Foto's
- Habitat & Waardplanten
Verspreiding in Nederland
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Levenscyclus
Nonvlinder
Rups: april-juni. De rups verpopt zich in een losse cocon in een schorsspleet of tussen de bladeren. De soort overwintert als ei; de eieren worden afzonderlijk of in paren gelegd. Soms komen eitjes nog hetzelfde jaar uit, maar de uitgekomen rupsjes kunnen niet overwinteren. De rupsen doorlopen 5-7 stadia. De mannelijke rupsen verpoppen zich in het 5e of 6e stadium; de vrouwelijke in het 6e of 7e, steeds echter één stadium meer dan de mannelijke rupsen. (Grijpma et al, 1986)Hierdoor zijn de vrouwelijke poppen en vlinders groter dan de mannelijke.
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: ♂ 18-20 mm, ♀ 20-28 mm. Op de witte tot roomwitte voorvleugel bevindt zich een groot aantal zwarte, sterk getande dwarslijnen en vlekken. De binnenste zone van het middenveld is meestal leeg met uitzondering van een duidelijke middenstip. Meer naar buiten toe bevinden zich een omgekeerde V-vormige vlek en een paar dicht opeenstaande lijnen. Soms vloeien deze lijnen samen tot een donkere zone en soms is het gehele middenveld donker. Vaak komen vrijwel geheel zwarte of donkergrijze exemplaren voor. Het achterlijf heeft roze dwarsbanden, die vooral bij donkere vlinders soms heel vaag zijn. Het vrouwtje heeft een duidelijk gepunt achterlijf, waarmee ze de eitjes diep kan weg stoppen in een schorsspleet.
Kenmerken rups
Tot 35 mm; lichaam licht okerachtig wit met over de rug een brede, zwartachtig grijze lengteband, die tussen de segmenten is ingesneden; korte, grijze haarborsteltjes staan op kleine wratjes ingeplant; de segmenten negen en tien hebben elk op het midden van de rug een kleine, verheven, rode vlek; kop licht okerkleurig, sterk zwart getekend.
Gelijkende soorten vlinder
Donkere exemplaren zouden verward kunnen worden met een mannetje van de plakker (L. dispar), die echter altijd een bruine tint heeft. Het vrouwtje van de plakker is groter, heeft een veel vagere tekening, een gedrongen lichaam en een stomp achterlijf. Zie ook de schijn-nonvlinder (Panthea coenobita).
Foto's
Rups
Cocon
Vlinder
Verspreiding
Zeldzaamheid
Niet zo algemeen. Komt vooral voor in bosachtige gebieden op de zandgronden in het binnenland. RL: kwetsbaar.
België
Vrij zeldzaam, maar wijdverbreid in Vlaanderen. Lokaal algemeen, maar achteruitgegaan. In Wallonië algemeen en wijdverbreid. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van het noorden van het Iberisch schiereiland, via West- en Midden-Europa, inclusief Zuid-Engeland, naar het oosten via de gematigde zone tot Oost-Azië. Volgens Wellenstein & Schwenke (Schwenke 1978) verloopt de noordgrens van Oslo via Upsala en Leningrad naar Perm en tussen de 43e en de 57e breedtegraad tot Japan en de zuidgrens van Midden-Spanje via Corsica, langs de Dalmatische kust, via Noord-Griekenland en Europees Turkije tot de Zwarte Zee.
, Guust de Vries.webp "11370001 beuk (Fagus sylvatica), Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "11340063 grove den (Pinus sylvestris) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "11370004 wintereik (Quercus petraea) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "23260093 zwarte els (Alnus glutinosa) 2, Guust de Vries.JPG")
, Guust de Vries.webp "05650045 gewone es (Fraxinus excelsior), Guust de Vries.JPG")
 1, Guust de Vries.webp "11340058 europese lork (Larix decidua) 1, Guust de Vries.JPG")
