Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Peppel-orvlinder

Tethea ocularis

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-half augustus in één generatie; heel soms een partiële tweede generatie. De vlinders zijn ´s nachts actief en komen op licht en op smeer.

Peppel-orvlinder

Verspreiding in Nederland

Peppel-orvlinder

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Peppel-orvlinder

Rups: juni-september. De rups rust overdag tussen strak tegen elkaar gesponnen bladeren en foerageert ´s nachts. De soort overwintert als pop in een losse cocon tussen de bladeren van de waardplant en valt hiermee in de herfst op de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-20 mm. Het in het middenveld van de voorvleugel gelegen duidelijke witte, fijn geëtste getal ‘80’ is kenmerkend. De relatief dunne centrale dubbele dwarslijnen krommen beide min of meer om de ‘80’ heen en komen dan, richting de vleugelwortel afbuigend, evenwijdig aan elkaar bij de voorrand uit. Vanuit de vleugelpunt loopt een opvallend streepje het zoomveld in. De kleur van de voorvleugel varieert van licht- tot donkerbruin en heeft vaak een purperachtige glans.

Kenmerken rups

Tot 37 mm; lichaam bleekgeel met groenachtig grijze zweem; over de spiracula een heldergele lengtestreep; nekschild op segment een glimmend lichtgrijs; segment een, twee, drie en elf met zwarte vlekjes aan weerszijden; kop geelachtig bruin met zwarte tekening op de voorzijde.

Gelijkende soorten vlinder

De orvlinder (T. or) heeft slechts een vage vlek op de plek van de '80' en heeft tussen deze vlek en de vleugelwortel gewoonlijk drie of vier donkere gegolfde dwarslijnen, die meer gegolfd, meestal wat dikker en groter in aantal zijn. Zie ook de eiken-orvlinder (Cymatophorina diluta) en de krakeling (Diloba caeruleocephala).Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de Tethea- en Cymatophorina-soorten.

Gelijkende soorten rups

Orvlinder (Tethea or), gele uil (Enargia paleacea) en tandjesuil (Sideridis turbida). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: gevoelig.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Heel Europa met uitzondering van Noord-Scandivavië, Noord-Engeland en Ierland. Zuidelijk tot Klein-Azië en tot de Kaukasus, naar het oosten via Rusland tot Japan.

Habitat

Vooral loofbossen, rivieroevers, struwelen en parken, als er maar (ratel)populier aanwezig is.

Waardplant

Loofbossen

Parken

Rivieroevers

Struwelen

Planten

Op (Ratel)populier.

Waardplant

Populier

Benaming

  • Engelse naam Figure of Eighty
  • Duitse naam Augen-Eulenspinner
  • Franse naam l’Octogésime
  • Oud Nederlandse naam cijfervlinder
  • Synoniemen Cymatophora ocularis
    Palimpsestis ocularis
    Cymatophora octogesima

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Zeven soorten uit de onderfamilie Thyatirinae zijn bijeengevoegd onder de groepsnaam orvlinder (nadere toelichting zie bij de orvlinder, Tethea or). De ratelpopulier (peppel) is een belangrijke waardplant voor deze soort. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Tethea: tethea is afgeleid van Tethys, de vrouw van Oceanus en de moeder van de riviergoden en van de Oceaniden (nimfen van de open zee). De naam heeft betrekking op de dwarslijn op de voorvleugel die op het verloop van een rivier lijkt.ocularis: ocularis is behorend bij de ogen, de oogachtige tekening op de voorvleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden