Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Populierenvoorjaarsuil

Orthosia populeti

Vliegtijd & gedrag

Begin maart-eind mei in één generatie. De vlinders komen op licht en bezoeken wilgenkatjes; soms worden ze aangetroffen op smeer.

Populierenvoorjaarsuil

Verspreiding in Nederland

Populierenvoorjaarsuil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Populierenvoorjaarsuil

Rups: maart-juni. De rups verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren van de waardplant en foerageert ´s nachts, eerst op de katjes en later op de bladeren van de waardplant. De soort overwintert als pop in een cocon in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel heeft een tamelijk afgeronde vleugelpunt en een overheersend grijze grondkleur, die uiteen loopt van licht loodgrijs tot zwartachtig grijs. De tamelijk grote, licht omlijnde niervlek en ringvlek vallen doorgaans goed op. Ook de middenschaduw en de fijne donkere geschulpte centrale dwarslijnen zijn over het algemeen goed zichtbaar. Kenmerkend zijn de bruine of zwartachtige, min of meer pijlvormige vlekjes aan de binnenzijde van de lichte golflijn, die in het midden het duidelijkst zijn. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele voorjaarsuil (O. incerta), die ook een loodgrijze kleur kan hebben, is meestal groter, heeft een hoekige voorvleugelpunt en de binnenste lob van de niervlek is duidelijk donkerder dan de rest van de niervlek (niet of slecht te zien bij donkere exemplaren). De antennen van het mannetje zijn niet zichtbaar geveerd; wel zijn ze vrij dik en hebben ze, met een loep zichtbare, korte uitsteeksels. De tweestreepvoorjaarsuil (O. cerasi) is altijd bruinachtig van kleur. Zie ook de bandvoorjaarsuil (O. opima) en dubbelstipvoorjaarsuil (Anorthoa munda).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; op sommige vliegplaatsen vrij algemeen. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in Vlaanderen, maar toegenomen en lokaal algemeen. In Wallonië zeldzamer, maar wijdverbreid. De soort staat als Kwetsbaar op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van de Pyreneeën via Midden-Europa tot Rusland. De noordgrens over de Britse eilanden, Scandinavië en naar het oosten tot de Oeral. De zuidgrens over Italië, de Balkan en Klein-Azië.

Habitat

Loofbossen en andere plaatsen met voldoende populier; ook parken en tuinen.

Waardplant

Loofbossen

Parken

Tuinen

Planten

Populier en diverse andere loofbomen.

Waardplant

Populier

Benaming

  • Engelse naam Lead-coloured Drab
  • Duitse naam Pappel-Kätzcheneule
  • Franse naam la Téniocampe du peuplier
  • Synoniemen Taeniocampa populeti
    Orthosia populi
    Monima populi

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Voorjaarsuilen vliegen vroeg in het jaar. De meeste zijn Orthosia-soorten.De populier is een belangrijke, maar niet de enige waardplant van deze voorjaarsuil. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Orthosia: orthosis is recht maken. De aandacht wordt erop gevestigd dat dit genus anders is dan b.v. dat van Lacanobia, dit genus heeft een rechte subterminale lijn. Orthosia was ook een aanroepnaam van Artemis en waarschijnlijk had Ochsenheimer beide mogelijkheden in gedachten.populeti: populetum is een populierenbos; de populier is de waardplant.

Auteursnaam en jaartal
(Fabricius, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden