Kwetsbaar (voorlopige rode lijst)

Psi-uil

Acronicta psi

Vliegtijd & gedrag

Half april-half september in twee generaties. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen.

Psi-uil

Verspreiding in Nederland

Psi-uil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Psi-uil

Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop in een losse grijze cocon achter schors, in een schorsspleet of in dood hout.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-20 mm. Deze uil lijkt zeer sterk op de drietand (A. tridens). Zowel de zeer lichte als de zeer donkere vlinders behoren vaak tot de psi-uil, vooral de warm donkergrijze exemplaren. Het mannetje heeft gewoonlijk een zuiver witte achtervleugel zonder donkere aders of bestuiving.

Kenmerken rups

Tot 38 mm; op de rug van segment vier een lange ronde bult en een korte spitse bult op segment elf; lichaam blauwachtig grijs met over het midden van de rug een brede, lichtgele lengteband; onder de lijn van de spiracula een brede witte lengteband met langs de bovenrand een rij rode vlekjes; kop glimmend zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Het mannetje van de drietand (A. tridens) heeft vaak een smallere en meer glanzende voorvleugel en een iets smaller borststuk. Deze verschillen zijn echter niet betrouwbaar genoeg om beide soorten met zekerheid van elkaar te onderscheiden. Voor een zekere determinatie is genitaliënonderzoek nodig. Zie ook de grote drietand (A. cuspis).

Gelijkende soorten rups

In tegenstelling tot bij de vlinders, is de rups van de psi-uil (Acronicta psi) wel goed te onderscheiden van die van de drietand (A. tridens).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: kwetsbaar.

België

Vrij algemeen in het hele land. Er is onvoldoende data om de soort te beoordelen voor de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noordwest-Afrika (Marokko, Algerije) dwars door heel Europa tot Noord-Schotland en Midden-Scandinavië en tot de Oeral. In Azië wijdverbreid; zuidelijk tot Libanon en Iran; naar het oosten met zekerheid slechts tot Oost-Siberië. Ook hier geldt dat veel psi-waarnemingen tridens betreffen en omgekeerd.

Habitat

Bossen, struwelen, heiden, graslanden, moerassen, parken en tuinen.

Waardplant

Bossen

Graslanden

Heiden

Moerassen

Parken

Struwelen

Tuinen

Planten

Allerlei loofbomen en struiken, waaronder sleedoorn, meidoorn, appel, berk, linde, iep, eik en lijsterbes.

Waardplant

Appel

Berk

Eik

Iep

Lijsterbes

Linde

Meidoorn

Sleedoorn

Benaming

  • Engelse naam Grey Dagger
  • Duitse naam Pfeileule
  • Franse naam le Psi
  • Oud Nederlandse naam drietand
    pijluiltje
  • Synoniemen Apatele psi
    Acronycta psi
    Triaena psi

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Psi-uil is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ (begin vorige eeuw).In de zwarte tekening van de vlinder van deze soort is de Griekse letter psi te ontdekken. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Acronicta: akronux is het vallen van de avond. Waarschijnlijk heeft deze naam dezelfde strekking als Noctua, in de nacht. Dit genus heeft immers geen enkele binding met de avondschemering.psi: psi verwijst naar het dolkachtige teken op de voorvleugel dat op de Griekse letter psi lijkt.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden