Purperen stipspanner

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 9-11 mm. Verse vlinders zijn rozeachtig bruin met een warme purperkleurige tint, die in de loop van de vliegtijd verbleekt. De intensiteit van de purperroze kleur kan echter sterk variëren: sommige exemplaren zijn helemaal bruin. Op de voorvleugel zijn meestal drie duidelijke donkere dwarslijnen aanwezig die de vleugel verdelen in diverse velden of banden van ongeveer gelijke breedte. De buitenste band in het middenveld steekt vaak, niet altijd, lichter tegen de aangrenzende banden af. Het zoomveld is meestal donkerder dan de rest van de vleugel. De franjelijn bestaat uit een nagenoeg ononderbroken lijn. Soms komen blekere vlinders voor met geelachtige vleugels.

Kenmerken rups

Tot 24 mm; lichaam slank, licht versmald naar de kop; huid met dwarsribbeltjes, grijs of lichtbruin, soms met een groene zweem; over de rug drie donkere lengtestrepen en soms een rij van vijf donkere ruitvormige vlekjes.

Gelijkende soorten vlinder

De okergele spanner (Idaea ochrata) is meer okergeel, heeft een puntigere voorvleugel en heeft een uit kleine stippen bestaande franjelijn. De dwarslijnen, met name de binnenste, zijn over het algemeen minder duidelijk. De zeer zeldzame donkere vorm van de geelpurperen spanner (Idaea muricata) is intenser roze gekleurd, heeft slechts één enkele purperkleurige buitenste dwarslijn en heeft gewoonlijk een kleine gele vlek midden op de vleugels. Het purperuiltje (Phytometra viridaria) heeft een langere voorvleugel met een meer olijfgroene grondkleur; deze neemt de gehele binnenste helft van de vleugel in beslag waardoor bovendien de verdeling van de banden over de vleugel ongelijkmatig is.

Gelijkende soorten rups

Moerasstipspanner (Scopula corrivalaria) en dwarsbanddwergspanner (Eupithecia subumbrata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land lokaal voor; wordt vooral waargenomen op de zandgronden in het binnenland en in de duinen. RL: niet bedreigd.

België

Zeer zeldzaam. Slechts enkele recente vindplaatsen aan de kust en in de Limburgse Kempen. Vroeger gekend uit alle Waalse provincies, maar recent enkel in Luxemburg gezien. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa (inclusief Engeland) tot de bosgebieden van Zuid-Rusland en verder nog tot Zuid-Siberië; in het noorden tot Zuid-Scandinavië en in het zuiden: de Middellandse Zee, Italië en de Balkan. Ook gemeld uit Kazachstan en Kirgisië.