Ernstig bedreigd

Purperuiltje

Phytometra viridaria

purperuiltje

Vliegtijd & gedrag

Half april-eind augustus in twee generaties. De vlinders zijn vooral overdag actief bij zonnig weer; ze bezoeken bloemen, zitten graag op kale stukjes grond en vliegen over het algemeen korte afstanden. De vlinders vliegen ook vlak na de schemering en komen op licht.

Verspreiding

Levenscyclus

Purperuiltje

Rups: juni-september. De rups rust tegen een plantenstengel en laat zich bij verstoring op de grond vallen. De soort overwintert als pop in een stevige cocon in de strooisellaag.

Verspreiding

In het zuiden van de Midden-Atlas in Marokko via het Iberisch schiereiland, Zuid-Frankrijk, Italië, de Adriatische kust en de Zuid-Balkan tot de Kaukasus. Naar het oosten tot Midden- en Oost-Azië. Komt in alle Europese landen voor. Naar het noorden tot Midden-Schotland en de Oostkust van Zweden.

Benaming

  • Engelse naam Small Purple-barred
  • Duitse naam Kreuzblumen-Bunteulchen
  • Franse naam la Noctuelle couleur de bronze
  • Synoniemen Prothymnia viridaria
    Anthophila aenea

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Een flink deel van de vleugels van deze soort is purperachtig roze gekleurd. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Phytometra: phuton is een plant en metreo is meten. Een naam die dezelfde achtergrond heeft als Geometra, maar nu meet de rups niet de aarde maar de plant. De rups van viridaria gedraagt zich in de eerste stadia helemaal als een spanner en in de latere stadia ook nog wel iets. In 1809 was het geslacht, of eigenlijk de familie Noctua, nog zeer uitgebreid en de opsplitsing was nog maar net begonnen. Haworth nam flink aan deze reorganisatie deel. Hij zette twee nieuwe genera op voor de noctuïden met een gereduceerd aantal poten. Allereerst Hemigeometra (de half-spanners); dat bevatte de genera Archearis en Catocala (voor ons een vreemde combinatie, maar ze hadden immers alle twee gekleurde achtervleugels!) en de tweede Phytometra; dat bevatte 36 soorten inclusief de plusia's zoals b.v. A. gamma. Hemigeometra bestaat nu helemaal niet meer en Phytometra bevat alleen nog maar viridaria. Het stemt wat droevig als je bedenkt dat die grote bijdrage van Haworth aan de taxonomie zo weinig erkenning kreeg.viridaria: viridis is groen, naar de grondkleur. De uitgang -aria is heel onlogisch; wat Clerck daarmee voorhad is niet duidelijk. Het zelfstandig naamwoord viridarium betekent lusthof.

Auteursnaam en jaartal
(Clerck, 1759)

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Herkenning

Voorvleugellengte: 9-11 mm. Deze kleine spinneruil houdt in rust de vleugels soms uitgespreid en doet dan enigszins aan een spanner denken. De binnenste helft van de voorvleugel is lichtbruin tot okergeel met een rozerode streep langs de voorrand. Op de buitenste helft van de voorvleugel bevinden zich twee opvallende rozerode banden, met daar tussenin soms een smallere derde rozerode band. De achtervleugel heeft dezelfde lichtbruine tot okergele kleur, is grijs met zwart bestoven en heeft een donkerroze met zwart geschubde middenband en een donkerroze zoom. De franje van zowel de voor- als de achtervleugel is wit. Het borststuk is bruin; de kop en de antennen zijn grijs.

Habitat

De Vlinderstichting beschermt al 40 jaar vlinders en libellen. Wij vinden dat zij overal waar ze in de natuur thuis horen ook daadwerkelijk moeten voorkomen.

Bosranden

Duinen

Graslanden

Heiden

Kalkgraslanden

Planten

Kartelblad

Vleugeltjesbloem

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden