Vliegtijd & gedrag
Half juni-begin september in één generatie. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes vliegen ´s nachts en vooral de mannetjes komen geregeld op licht.
- Ga direct naar
- Levenscyclus
- Herkenning
- Foto's
- Habitat & Waardplanten
Verspreiding in Nederland
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Levenscyclus
Ringelrups
Rups: mei-juni. De rupsen leven tot in het volgroeide stadium bij elkaar in spinsels, waarop ze ook zonnen. Ze verpoppen zich in een stevige gele cocon dicht bij de grond tussen stengels en plantenresten. De eieren worden in brede banden rondom de twijgen van de waardplant afgezet en overwinteren.
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: ♂ 13-16 mm, ♀ 16-21 mm. De kleur van de vleugels varieert van strogeel tot roodachtig bruin en is bij het mannetje warmer, bij het vrouwtje meer flets. Kenmerkend zijn de min of meer parallel lopende binnenste en buitenste dwarslijnen op de voorvleugel (slechts zelden vaag zichtbaar). Het middenveld kan donkerder zijn dan de rest van de vleugel, het zoomveld heel soms ook. Kenmerkend is ook de bruin met wit geblokte franje met daarin op de voorvleugel twee in het oog springende ‘reflecterende’ extra grote witte blokjes. De achtervleugel heeft dezelfde kleur als de voorvleugel of is iets lichter.
Kenmerken rups
Tot 45 mm; lichaam stralend grijsachtig blauw, overdekt met fijne, roodachtig bruine haartjes; een witte middenstreep over de rug geflankeerd door oranjerode en zwarte lengtestrepen; een zwart gezoomde, oranjerode lengtestreep onder de spiracula; kop blauwachtig grijs met twee grote, zwarte vlekken.
Gelijkende soorten vlinder
Bij de heideringelrups (M. castrensis) is de franje regelmatig bruin en vaalgeel geblokt en lopen de centrale dwarslijnen niet parallel. Bovendien heeft het mannetje altijd een okergele of geelgrijze grondkleur en contrasterende bruine schaduwen in het wortel-, midden- en zoomveld. Daarnaast heeft het vrouwtje een warmere bruine kleur.
Gelijkende soorten rups
Bij de Heideringelrups (Malacosoma castrensis) ontbreken de twe zwarte stippen op de kop.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Foto's
Ei-afzet
Rups
Cocon
Vlinder
Verspreiding
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; lijkt de laatste decennia op sommige plaatsen sterk achteruit te zijn gegaan. RL: kwetsbaar.
België
Zeer zeldzaam in Vlaanderen en sterk achteruitgegaan. Slechts een handvol recente waarnemingen uit de Antwerpse en Limburgse Kempen. In Wallonië vrij algemeen en wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas. De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van het Iberisch schiereiland en West-Europa (inclusief de Britse eilanden) via heel Europa oostwaarts tot Oost-Azië. De noordgrens ligt in Zuid-Scandinavië, de zuidgrens tot Noord-Afrika (het noorden van de Sahara). Ook rond het hele Middellandse Zeegebied.